سراج، مستندی کوتاه دربارۀ یکی از جانبازان دفاع مقدس به نویسندگی و کارگردانی محمدرضا دهستانی اردکانی.
دهستانی در ۱۳۶۶ ش، در شهر اردکان، واقع در شمال استان یزد به دنیا آمد. در ۱۳۹۸ ش، در مقطع کارشناسی ارشد تولید سیما از دانشکدۀ صداوسیمای قم فارغ‌التحصیل شد. او از ۱۳۸۸ ش، در حوزۀ فیلم داستانی و مستند فعالیت دارد و در این زمینه، بیش از بیست جایزۀ ملی و بین‌المللی از جشنواره‌های مختلف دریافت کرده است؛ نیز در ۱۳۹۷ ش، مستندی کوتاه، دربارۀ جواد بختیاری، از جانبازان بالای شصت درصد استان قم در جریان هشت سال دفاع مقدس، ساخت. دهستانی یکی از اهداف مهم ساخت این مستند را ادای دین و به‌تصویرکشیدن معیشت و زندگی جانبازان در این دوره بیان می‌کند (دهستانی اردکانی).
فیلم روایت فعالیت جواد بختیاری در کارگاه ساخت زین اسب است. او که در جریان عملیات کربلای ۵ در منطقۀ شلمچه هدف اصابت گلولۀ مستقیم تانک قرارگرفته و پای چپ خود را ازدست‌داده است، اینک، به حرفۀ زین‌سازی اسب مشغول است و از لذت‌های کار خود می‌گوید. او معتقد است که وسایلی که با دست‌ساخته می‌شوند، جان تازه‌ای به کار میدهد و دوست دارد فرزندانش نیز این حرفه را ادامه دهند. در دنبالۀ مستند، بختیاری از مشکلات معیشتی جانبازان می‌گوید و اینکه از راه‌کار کردن در همین کارگاه، هزینه‌های خانوادۀ هشت‌نفری خود را به دست می‌آورد (همو).
از نکات درخور توجه این فیلم می‌توان به طراحی صحنۀ آن اشاره کرد؛ در فضای داخلی کارگاه که پر از ابزارآلات مختلف است، نخستین چیزی که به چشم می‌خورد، تابلوی آیببب‌الکرسی (بقره/2/255) نصب‌شده روی دیوار است؛ همچنین، نحوۀ ورود این جانباز با برزبان‌آوردن نام خدا در بدو ورود و سخت‌کوشی و تلاش وی درخور توجه و تحسین است (دهستانی اردکانی).
سراج محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است و افزون‌بر اینکه در شبکه‌های سراسری رسانۀ ملی پخش‌شده، در جشنواره‌های بین‌المللی و ملی نیز جوایزی را کسب کرده است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: جایزۀ بهترین کارگردانی در دوازدهمین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم ۱۰۰، در اسفند ۱۳۹۷؛ کسب مقام دوم در بخش مستند در سیزدهمین جشنوارۀ فیلم کوتاه مستند و داستانی رضوی، دیپلم افتخار بهترین تدوین و تصویربرداری در سیزدهمین جشنوارۀ فیلم کوتاه مستند و داستانی رضوی در ۱۳۹۸ ش؛ رتبۀ برتر مستند در نخستین جشنوارۀ دانشجویی هنری ققنوس در آذر ۱۳۹۸؛ و جایزۀ بهترین تدوین در هجدهمین جشنوارۀ فیلم و عکس قم در مرداد ۱۳۹۷(«برگزیده‌ها ...»، بش).
مآخذ: افزون‌بر قرآن کریم و متن پژوهش؛ «برگزیده‌های جشنوارۀ فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای سال ۱۳۹۷» (بارگذاری: ۱۷ اسفند ۱۳۹۸)، خبری شهر، <www.shahr20.ir> (دسترسی: ۱۹ اسفند ۱۳۹۸)؛ دهستانی اردکانی، محمدرضا (نویسنده و کارگردان در حوزۀ فیلم داستانی و مستند)، مصاحبه با مؤلف، ۱۹ اسفند ۱۳۹۸.
/ مریم رنجبر/