اردستانی، مصطفی (11 دی ۱۳۲۸-15 دی ۱۳۷۳)، خلبان شکاری، فرمانده پایگاه پنجم امیدیه (اردستانی)، معاونت عملیاتی نهاجا. 

مصطفی در روستای قاسم‏آباد شهرستان ورامین به دنیا آمد. پدرش عباس کشاورز بود. دوران تحصیلات ابتدایی را در روستای محل تولدش و دوره متوسطه را در دبیرستان پیشوا طی کرد و در خرداد ۱۳۴۸ پس از اخذ دیپلم طبیعی برای انجام سربازی در قالب سپاهی دانش به یکی از روستاهای اسفراین، از توابع خراسان اعزام گردید و ضمن تدریس، کارهای فرهنگی زیادی نیز انجام داد (مهرنیا، ص۵۱) شرایط جغرافیایی منطقه در آن زمان برای کشت خشخاش مساعد بود و اهالی روستا به صورت فراگیر مبادرت به کشت آن می‌کردند. شهید اردستانی تا جایی که می توانست آنها را از این کار باز می‌داشت. (قاضی‏میرسعید، ص۲۰).

اردستانی پس از پایان خدمت سربازی به دلیل علاقه به پرواز از ۱ بهمن ۱۳۵۰ش در دانشکده خلبانی پذیرفته شد. پس از طی دوران نظام جمع، آکادمی و زبان پروازهای مقدماتی را در فرودگاه قلعه‌مرغی با هواپیمای پایپر در ۲۰ بهمن ۱۳۵۱ با موفقیت طی نمود و با قبولی در آزمون جامع زبان از ۲۶ اسفند ۱۳۵۱ به پایگاه لکلند در تگزاس امریکا برای دوره زبان عمومی پیشرفته و تخصصی اعزام شد (ستاد نیروی هوایی).

در ادامه برای آموزش پرواز به پایگاه لافلین اعزام شد و دوره تکمیلی خلبانی را با هواپیماهای سبک تی-41، جت دو موتوره تی-37 و جت فراصوت تی-38 دوره را با رتبه ممتاز در دهم آبان ۱۳۵۳ طی کرد و با دریافت نشان خلبانی و درجه ستوان‌دومی به کشور بازگشت. در سوابق پروازی و فرم ارزیابی نامبرده در طی دوره آموزش خلبانی آمریکا، کلیه اساتید پروازی دانشجو اردستانی را فردی منظم، علاقه مند، با سواد و دارای استعداد خوب توصیف و برایش آینده‏ای روش پیش‏بینی نموده‌اند (رمضانی و دیگران، ص۳۲).

اردستانی پس از بازگشت از ۹ آذر ۱۳۵۳ برای آموزش کلاس‌های زمینی و پرواز با هواپیمای اف-5 به پایگاه چهارم شکاری رفت و پس پایان موفقیت‏آمیز دوره در ۲۸ تیر ۱۳۵۴ به پایگاه ششم شکاری بوشهر منتقل شد(همو، ص۳۳ ). در ۱۳۵۴ ش به‌عنوان خلبان منتخب نیروی هوایی، در چارچوب رزمایش‏های پیمان سنتو برای انجام مسابقات تیراندازی عازم پاکستان شد. در بین خلبانان پاکستانی، سرگرد خلبانی بود که در جنگ بین هند و پاکستان، چندین هواپیمای هندی را سرنگون ساخته و قهرمان نبردهای هوایی در پاکستان بود غرور خاصی داشت و به خود می‏بالید. در روز مسابقه که کلیه هواپیماها برای مسابقه آمده بودند، به پرواز در آمدند. مصطفی با استعداد، مهارت و نبوغ پروازی بالایی که داشت، حین رزمایش تصمیم می‌گیرد در آسمان با سرگرد پاکستانی به یک نبرد هوایی بپردازد. نبرد هوایی شروع می‌شود و در میان حیرت حاضران، مصطفی با چند مانور ماهرانه از سرگرد پاکستانی شات (قرار دادن هواپیمای حریف در برد موشک یا مسلسل) می‌گیرد. پس از پایان پرواز، سرگرد خلبان به نزد او می‌آید و می‌گوید: تو قهرمانی، نه من («شهید سرلشکر مصطفی اردستانی»، بش).

مصطفی اردستانی از ۱۵ شهریور ۱۳۵۶ به پایگاه تبریز منتقل شد و با خانم منیرالسادات اردستانی حبیب‌آباد، ازدواج کرد که ثمره آن دو دختر به نام مریم (1357ش)، اعظم (1359)، دو پسر به نام محمد (تولد: ۱۳۶۲ ش) و مهدی (تولد: ۱۳۶۵) می‌باشد (قاضی‏میرسعید، ص ۲۳؛ مهرنیا،ص ۵۳). اردستانی در فروردین و بهمن ۱۳۵۶، دوره‏های عملیات مشترک و نجات خدمه از مرگ را در فرماندهی آموزش‏های هوایی طی کرد و دوره معلم خلبانی اف-5 را هم از اول اردیبهشت تا پایان خرداد ۱۳۵۷ ش با اعزام به پایگاه چهارم شکاری وحدتی دزفول با موفقیت پشت سر گذاشت (ستاد نیروی هوایی).

نامبرده با اوج‏گیری قیام ملت خیلی زود به صف انقلابیون پیوست و با پیروزی انقلاب اسلامی، در مبارزه با ضد انقلاب و ستیزه‏جویان حضوری فعال داشت و گروه مخلصین در پایگاه دوم شکاری تبریز را به ‌اتفاق تعداد دیگری از خلبانان تشکیل داد و ضمن نشر کارهای فرهنگی، در مأموریت‌های پشتیبانی از رزمندگان زمینی در بحران کردستان و مقابله با تجاوزهای پراکنده دشمن داوطلبانه شرکت می‏نمود و در نهاد انجمن اسلامی و جهاد سازندگی نیز بسیار پرکار بود (قاضی میرسعید، ص ۲۱؛ و گودرزی، ص۷).

مشارالیه به دلیل شایستگی از ۱۵ شهریور ۱۳۵۹ به‌عنوان افسر عملیات گردان ۲۲ شکاری پایگاه دوم شکاری تبریز منصوب گردید. ستوانیکم اردستانی چند روزی از پایگاه هوایی تبریز برای مشارکت در بازنگری و تدوین طرح‏های عملیاتی به ستاد نهاجا مأمور بود که جنگ تحمیلی آغاز شد و بلافاصله خود را با اولین وسیله نقلیه به پایگاه رسانید. اردستانی از همان بدو خدمت شخصیتی برجسته و برخوردار از ویژگی‌های اخلاقی و شغلیِ ممتاز بود که در روند تکوین تاریخ نبردهای هوایی و پیشبرد اهداف عملیاتی نهاجا نقش ارزشمندی را ایفا نمود. وی پیش از شروع جنگ تحمیلی تا سال‏ها پس‌از پذیرش آتش‏بس، از درجه ستوان‌یکمی تا درجه سرتیپی همواره در ابعاد پروازی، عملیاتی، مدیریتی، آموزشی و... مسئولیت‌های حساسی را بر عهده داشته است (خلیلی و دیگران، ج ۸، ص ۴۸).

ستوانیکم اردستانی به محض ورود به پایگاه از دوم مهر داوطلبانه پروازهای جنگی را شروع کرد و تا ماه‏ها پس از پایان دفاع مقدس در اغلب مأموریت‏های خطیر و عملیات‏ها نقشی بی‏بدیل ایفا نمود به سبب ثبت حدود چهارصد مأموریت صعب‏الانجام برون‏مرزی همراه با نبوغ، مهارت، شجاعت، حاذقیت، نوآوری و خلق رهکنش‏های نو در جنگ تحمیلی به‌عنوان قهرمان قهرمانان شناخته شده است که در خلال روند نبردهای هوایی به برخی از مأموریت‏های شاخص و اقدامات برجسته او اشاره می‏شود: نامبرده در دوم مهر ۱۳۵۹ همراه با چند تن از دیگر خلبانان طی دو مأموریت رزمی از پایگاه دوم در قالب دسته‏های چهارفروندی با هواپیمای اف-5 در نوبت صبح نیروگاه سد دوکان و در نوبت عصر پایگاه هوایی الحریه‏ی کرکوک را درهم کوبید. در سوم، چهارم، ششم و هفتم مهر نیز همراه دیگر خلبانان پایگاه به ترتیب، پایگاه الحریه کرکوک، منابع سوختی موصل، چامچال و خطوط انتقال نفت و منابع سوخت در شمال کرکوک را در دو نوبت صبح و عصر بمباران کرد و در بازگشت هم به تعدادی از تأسیسات و ادوات نظامی تک نمود (نمکی عراقی و دیگران، ج ۳، ص ۱۳۶ و ۲۳۴؛ موسوی و دیگران، ج۳، ص ۱۱۱ و ۲۵۹)

در پگاهان هشتم مهر با لیدری خوب خود در قالب یک دسته دو فروندی تأسیسات و منابع نفتی در استان اربیل به مختصات ۴۴۱۰ شرقی- 3611 شمالی و ماشین‏های حفر چاه نفت را بمباران نمود و در بازگشت یک پادگان نظامی در این منطقه را با گلوله‏های توپ ۲۰م.م به آتش کشید (خلیلی و دیگران، ج ۸، ص ۷۲، ۷۳ و ۱۱۱).

اردستانی با بحرانی شدن وضعیت پایگاه دزفول از پنجم مهر داوطلب عزیمت به این پایگاه و نبرد علیه یگان‏های زمینی دشمن شد تا این‏که در عصر هشتم مهر در قالب دو دسته چهار فروندی اف-5 ئی ابتدا عازم پایگاه سوم شکاری شهید نوژه همدان شد و در پگاهان نهم مهر هواپیماها در این پایگاه مسلح شدند و پس از برخاستن برای نخستین‏بار در قالب یک دسته دو فروندی همراه با ستوانیکم صمد نقدی به یگان‏های یک گردان زرهی دشمن در منطقه عین‏خوش فاصله ۶۰ کیلومتری داخل مرز با بمب‏های خوشه‌ای ضدنفر و ضد تجهیزات با اوج‏گیری و رهکنش بمباران جهشی تک نمود. سپس سه بار هم آنها را با مسلسل‌ها هدف‏گیری نموده و به آتش کشید و در پایگاه چهارم به سلامت فرود آمد. او از نادرخلبانانی بود که کلیه فشنگ‏های جنگی را بر سر دشمن فرو می‏ریخت (خلیلی، ص۸۷ و ۸۸).

در نوبت عصر نیز در قالب یک دسته دو فروندی یگان‏های دشمن در جنوب عین‏خوش و تپه‌های علی گره‌زد که درحال پیشروی به سوی پایگاه بودند را، بمباران نمود و درپی آن یک ستون زرهی در حال حرکت به سوی رادار دهلران را با گلوله‏های ۲۰ م.م مورد هدف قرار داد و داوطلب مأموریت دیگری ‏شد و در نزدیکی غروب آفتاب برای بار سوم به اتفاق ستوانیکم شفیع حسین‌پور به نیروهای دشمن در شمال شوش (حدود ۲۷ کیلومتری پایگاه) علیرغم دید کم با استفاده از فرصت تیراندازی‏های دشمن با بمب‏های خوشه‌ای تک کرد و هنگام غروب در پایگاه چهارم فرود آمد. در دهم مهر هم طی دو نوبت به ترتیب برای انهدام پل کوت و نیروهای دشمن واقع در خرمشهر بعد از پل نو به‌طرف غرب و جنوب‏غرب اجرای مأموریت کرد و آنها را با بمب‏های خوشه‏ای لت و پار کرد (نمکی عراقی و دیگران، ج ۵، ص ۲۲۴و ۴۰۵).

در پگاهان یازدهم مهر مبادرت به یک مأموریت پوشش هوایی برای محافظت از دو فروند هواپیمای اف-5 که در باند دهلران به صورت اضطراری نشسته بودند، نمود و در نوبت عصر همراه با ستوانیکم نقدی سایت موشکی سام و ذخائر دشمن واقع در منطقه عین‌خوش مختصات  4700 شرقی- 3225 تخریب نمود و پس از خاتمه مأموریت به دلیل اعلام وضعیت قرمز و در خطر بودن پایگاه دزفول مجبور به فرود در پایگاه سوم شکاری همدان شد (همان، ۴۰۷). او در پگاهان دوازدهم مهر با دو فروند هواپیمای اف-5 مسلح باتفاق ستوانیکم نقدی باردیگر از همدان برخاست و یگان‏های دشمن در دشت عباس و عین‏خوش را بمباران نمود و در نوبت عصر مبادرت به مأموریت گشت و مراقبت مسلحانه هوایی کرد. در صبح سیزدهم مهر به همراه سرگرد نصرت‌ دهخوارقانی تپه دوسلک تا محور دهلران- عین‌خوش را بمباران نمود و در نوبت دوم همراه با ستوانیکم صمد بالازاده داوطلب بمباران نیروهای دشمن شد که به دلیل سقوط سه فروند هواپیمای اف-5 مأموریت لغو شد (همان، ص ۴۱۰ و ۴۱۲؛ و خلیلی، ص۹۱).

در چهاردهم مهر به همراه ستوان‌یکم نقدی پل العماره در مختصات ۴۷۰۹ شرقی- 3131 شمالی و در پانزدهم مهر تأسیسات و دَکَل رادیو و نلویزیون العماره در مختصات ۴۷۰۹ شرقی- 3155 شمالی را درهم کوبید (همان، ج۵، ص۴۱۵). در بیستم مهر به نیروهای دشمن در غرب اروند مختصات ۴۸۳۳ شرقی- 3032 شمالی تک نمود. در ۲۳ مهر به همراه ستوان‌یکم علی‌محمد نادری، نیروهای دشمن در مختصات ۴۷۵۷ شرقی- 3222 شمالی را بمباران کرد. در ۲۴ مهر، به همراه سرهنگ‌دوم فریدون ارباب، نیرو‌های دشمن واقع در شمال خرمشهر و جاده اهواز- خرمشهر را هدف قرار داد. در ۲۵ مهر به همراه سروان جعفر وارسته، برای بمباران غرب کرخه عازم شد. در ۲۶ مهر توپخانه دشمن در مختصات ۴۸۲۵ شرقی- 3005 شمالی را به همراه ستوانیکم صمد ابراهیمی بمباران نمود (نمکی عراقی و دیگران، ج ۵، ص ۴۲۰ و۴۲۳ و۴۲۵ و ۴۲۸).

شهید اردستانی پس از بازگشت آرامش به پایگاه دزفول در روزهای پایانی مهر برای عیادت همسر و دومین فرزند نورسیده خود رفت و پس از سه روز به پایگاه تبریز بازگشت و بار دیگر مأموریت‏های خطیر برونمرزی را از پایگاه تبریز در پیش گرفت و در یکم آبان به پادگان اربط در جنوب شرق سلیمانیه تک نمود، در ششم آبان به منابع و گاز کرکوک در شمال عراق در جوار شهر چمچال موقعیت و مختصات ۱۰ ۳۵ شمالی- 33 44 شرقی یورش برد. در دوازدهم آبان به تأسیسات نفت و گاز کرکوک موقعیت ۳۵۲۴ شمالی- 4415 شرقی حمله‌ور شد و حدود ۵۰ درصد خسارت به دشمن وارد نمود. در بیستم آبان مخازن سوخت پالایشگاه موصل را آماج بمب‏های ضداستحکامات و گلوله‏های ۲۰م.م قرار داد. در ۲۳ آبان ۱۳۵۹ش شمار ۲۳ مخزن سوخت و مواد نفتی در موصل عراق را به آتش کشید و در سی‌ام آبان در دو نوبت به تأسیسات یک پادگان نظامی در رواندوز را بمباران کرد. در دوم آذر به تأسیسات سدّ دوکان و در چهارم آذر به پایگاه هوایی الحریه و در نوبت بعدی به پالایشگاه کرکوک در شمال عراق تک کرد، این منطقه‏ که پست فشارقوی اولویت یکم عراق یعنی کا-2 (ایستگاه‏های پمپاژ نفت عراق برای انتقال به ترکیه و اروپا) هم بود به‌صورت گسترده‏ای به آتش کشیده شد و به‌نوعی صدور نفت عراق قطع گردید (نمکی عراقی و دیگران، ج ۴، ص ۴۸و ۵۱ و ۱۵۵و۱۷۱ و ۲۴۷)

در روز جمعه ۲۸ آذر ۱۳۵۹ همراه با یک دسته سه فروندی هواپیماهای اف-5 ئی نیروگاه برق کرکوک را مورد هدف قرار داد که به علت پوشش لایه ابر در ارتفاع پایین هواپیمای سروان یداله شریفی‏راد لیدر دسته توسط جنگنده‏های میگ-23 دشمن رهگیری و ساقط گردید. او خوشبختانه توسط پیش‏مرگان کرد از اسارت نجات یافت. در ۴ دی ۱۳۵۹ یک تیپ زرهی دشمن را نابود کرد به طوری که در خاطرات چهل‏ودومین مأموریت برونمرزی خود می‏گوید، در بازگشت از یکی از مأموریت‏ها نزدیک رانیه، تیپ گسترش یافته‌ای را برای بمباران یافتیم که به علت نامساعد بودن هوا فرصت انهدام پیدا نکردیم و پس از طرح‏ریزی قرار شد در سپیده دم با دو فروند هواپیما حامل مهماتی سنگین تا چهار برابر ظرفیت برای اولین بار به صورت آزمایشی برخاستیم و قرار شد که از ارتفاع کم به آن حمله کنیم. من با تلاش فراوان هدف را پیدا بمباران نمودم که پس از رهایی بمب‏ها هواپیما از کنترل خارج شد و نزدیک بود که سقوط کند!! دیگه با لطف خدا هواپیما را با تحمل بیش از هشت جی ریکاوری کردم زنده ماندم، پرواز پرثمری بود و شب رادیو عراق اعلام کرد که ۱۸ نفر کشته و مجروح شده‌اند، ولی خبرهای حاکی از آن بود که از آن یگان تعداد ۲۰۴ نفر کشته و مجروح شده‏اند (نمکی عراقی و دیگران، ج ۶، ص ۲۰۸ و ۲۵۴ و خلیلی، ص ۱۱۴).

شهید اردستانی با کاهش پروازهای رزمی به مأموریت‏های گشت و مراقبت مسلحانه و خودسازی فرهنگی ادامه داد و به عنوان یکی از بزرگترین لیدر خلبانان اف-5 در عملیات تک به اچ-3 (نک: الولید تک هوایی) برای اجرای تک فریب از سوی ستاد نهاجا برگزیده شد و همراه با سرگرد فرج‏اله براتپور لیدر دسته تک‏ور فانتوم در ۲۸ اسفند ۱۳۵۹ به ستاد برای آگاهی از جزئیات عملیات احضار شد (خلیلی، ص ۱۵۴).

همزمان با اجرای عملیات در پانزدهم فروردین ۱۳۶۰ از پایگاه دوم شکاری تبریز با سه فروند هواپیمای اف-5 ئی هریک مسلح به چهار تیر بمب ۵۰۰ پوندی ضداستحکامات و ضد نفر ام.کا-82 آشکارا پالایشگاه کرکوک را مورد هدف قرار داد تا توجه سامانه پدافند هوایی دشمن را به سوی خود معطوف نماید و در این راستا به‌ جای آن‏که دور از دید پدافند عراق در ارتفاع پَست به سمت خاک وطن برگردند، در ارتفاع بالا می‏روند تا پدافند عراق را به خود مشغول کنند و دشمن توان پدافندی خود را به منطقه کرکوک تمرکز دهد و فانتوم‏های تک‏ور بتوانند به‌راحتی از آن عبور کرده و به مجموعه پایگاهی اچ-3 تک کنند و پس از آن توفیق دیدار با امام راحل را پیدا کرد (همو، ص ۱۵۵ و مهرنیا، ص ۵۴).

سروان اردستانی به سبب رشادت‏های فراوان از ۲۴ شهریور مفتخر به دریافت ۱۵ ماه ارشدیت جنگی شد و نیز در انتصابات جدید سامانه فرماندهی از ۲۶ شهریور ۱۳۶۰ به سرهنگ دومی موقت ارتقا یافت و به سمت فرماندهی پایگاه امیدیه منصوب شد (خلیلی، ص ۱۶۶).

نامبرده در فرماندهی خود با گسترش هواپیماهای اف-5 و حتی اف-4 به این پایگاه نقشی برجسته در پشتیبانی هوایی از عملیات‌های ثامن‏الائمه تا رمضان ایفا نمود و در انتقال نیروهای احتیاط و تخلیه مجروحین و مصدومین نیز این پایگاه مقدم را فعال نمود (خلیلی و دیگران، ج ۳۱، ص ۴۰). او به علت ابراز شایستگی در امر سرپرستی، نظارت و فرماندهی در عملیات فتح‌المبین، بیت‌المقدس و مسلم‏بن‏عقیل توسط سرهنگ بهرام هشیار معاونت عملیات به تواتر موردتقدیر قرار گرفت و به علت حسن مدیریت در زمان فرماندهی پایگاه پنجم شکاری به سه ماه ارشدیت تشویق گردید (خلیلی و دیگران، ج ۱۵، ص ۱۵۶).

او به دلیل عدم پشتیبانی از پایگاه محروم امیدیه، ناهماهنگی‏ها و برخی نامهربانی از سمت خود کناره‏گیری نمود و ابتدا به دانشکده پرواز مأمور شد و از ۱ خرداد ۱۳۶۲ به مدت دو ماه به‌صورت مأمور به معاونت عملیات نهاجا اعزام گردید و درجه موقت خود را مسترد و ترجیح داد با درجه سروانی به پایگاه دزفول منتقل شود و ضمن نبرد علیه دشمن به تربیت خلبانان جوان بپردازد و در این مدت شاگردانی چون سرتیپ احمد میقانی (فرماندهی اسبق نهاجا) و سرگرد خلبان شهید ابوالفضل اسدزاده  را آموزش دهد. سرگرد اردستانی از ۲۲ آذر ۱۳۶۲ با انتصاب عباس بابایی به معاونت عملیاتی نهاجا، به‌عنوان دستیار، مشاور، امین و... در کنار ایشان قرار گرفت. از جمله کارهای مهم اردستانی در جوار شهید بابایی پرواز دو فروندی جنگنده‏های اف-14 بر فراز رزمندگان در عملیات خیبر با استفاده از افسران ناظر مقدم و پشتیبانی هوایی بود (خلیلی و دیگران، ج ۱۸،ص ۵۴).

به‏علاوه با گماردن افسران خلبان جوان در جایگاه و مواضع پدافند هوایی نهاجا موفق شد از اشتباه هدف قرار گرفتن هواپیماهای خودی ممانعت کند (خلیلی، ص ۷۴).

سرگرد اردستانی در ۱ مهر ۱۳۶۳ به درجه سرگردی ارتقا یافت و در پی آن معاونت عملیاتی پایگاه دوم شکاری را تکفل کرد و در نوزدهم اسفند دوره پرواز با هواپیمای بونانزا را هم طی نمود و در فرایند عملیات بدر و جنگ شهرها، در عملیات مقابله به مثل به تواتر تأسیسات و پادگان‏های نظامی در شهر مرگه‏سور، دیاله، قره، رواندوز و اطراف سد دربندیخان عراق از هیجدهم تا ۲۳ اسفند ۱۳۶۳ش مشارکت نمود و یا پروازهای رزمی را هدایت کرد (خلیلی و دیگران، ج ۱۹، ص ۵۷ و ۷۲).

نامبرده در عملیات‏های قدس ۱ در ۲۴ خرداد، قدس ۲ و ۳ در چهارم و نوزدهم تیر، قدس ۴ و۵ در اول و شانزدهم مرداد ۱۳۶۴ خوش درخشید و به همین خاطر از ۲۸ مرداد ۱۳۶۴، در ماده ۲ دستور ۵۰۲۶ ستاد نهاجا تشویق گردید (ستاد نیروی هوایی). از دیگر کارهای برجسته او در کنار شهید بابایی تشکیل قرارگاه رعد در پایگاه هوایی امیدیه در پانزدهم دی۱۳۶۴ به منظور مدیریت و هدایت پروازهای رزمی و صرفه‏جویی در قوا و پشتیبانی از عملیات‏ها از جمله والفجر۸ بود (نمکی عراقی و دیگران، ج۱۶، ص ۲۰۸).

شهید اردستانی در عملیات والفجر ۸ مبتکر تاکتیک بمباران قوسی (لافت) با هواپیمای اف-5 بود و با این تاکتیک توانست ضربات سنگینی به نیروهای دشمن با کمترین تلفات وارد سازد. (همان،ص ۷۷).

او در این عملیات از بامداد ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ در راستای پشتیبانی آتش هوایی به عنوان نخستین دستة پروازی با هماهنگی کامل نیروهای سپاه پاسداران مواضع دشمن را درهم کوبید و تا پایان عملیات روزانه در دو نوبت مبادرت به بمباران مواضع دشمن نمود و حتی یک‏بار هواپیمای او مورد هدف قرار گرفته که هواپیمای آسیب دیده و نامتعادل از نظر پروازی را با یک موتور و نیز مهمات رها نشده در قسمت موتور معیوب را با مهارت و شجاعتی کم نظیر به سلامت در پایگاه امیدیه فرو ‏نشانید.در بازدید بعد از پرواز مشخص شد که سوراخی حدود نیم متر زیر هواپیما ایجادشده، موتور سمت چپ هم به‌طورکلی منهدم و سالم برگشتن او، جز امداد غیبی تفسیری ندارد. امیر سرتیپ  دوم خلبان بازنشسته احمد مهرنیا که در آن روز همپروازش بوده، می‏گوید که در توجیه قبل از پرواز او عنوان داشت که مأموریت پروازی بسیار آسانی در پیش داریم و به همین انگیزه پس از بلند شدن از پایگاه امیدیه و عبور از اروند و کارخانه نمک، بر روی هدف دو تیر موشک رولاند به سوی شهید ا ردستانی و من رها شد که در اقر اصابت موشک بخشی از مهمات او رها و موتور راست هواپیمایش آتش گرفت (تعدادی ترکش نیز به هواپیمای من اصابت کرد که صدمات جزئی بود)، لذا با خونسردی به او گفتم که موتور راست را خاموش کن و برگرد؟ دربازگشت که هواپیمای او را مشایعت می‏کردم دیدم که علاوه بر موتور راست یکی از بمب‏ها نیز رها نشده و  غیر از شهید اردستانی باتوجه به ایمان، مهارت بسیار بالا و قدرت فیزیکی زیادش، بعید بود که خلبان دیگری بتواند آن هواپیما را کنترل و در پایگاه امیدیه فرود آورد (خلیلی،ص ۲۸۶؛ مهرنیا، ص ۵۵ و۵۷).

در پایان این عملیات همراه با دیگر هم‏رزمانش توانستند شمار ۲۷۰ مأموریت رزمی در پشتیبانی از والفجر۸ انجام دهند (خلیلی و دیگران، ج۲۱، ص ۶۹ و۸۴، همان، ج ۳۱، ص ۶۳).

در ۱۹ تیر ۱۳۶۵، به سبب تلاش‌ وی در عملیات والفجر ۸، از طریق فرمانده قرارگاه رعد به چهار سال ارشدیت ترفیع قبل از موعد تشویق و با ارتقا به درجه سرهنگی به مدیریت آموزش در معاونت عملیات نهاجا منتقل گردید. در ۲۱ شهریور ۱۳۶۵ در دوره سیزدهم دافوس نهاجا پذیرفته شد و در ۲۹ مهر ۱۳۶۵ به منظور قدردانی یک قبضه اسلحه شکاری وینچستر توسط رئیس‌جمهور به وی اهدا شد. درپی آن با شکل‏گیری عملیات کربلای ۴ و ۵ دوره دافوس را رها نمود و ترجیح داد همچنان به مأموریت‏های پشتیبانی آتش از رزمندگان خودی ادامه دهد و از دیگر ویژگی‏های عملیاتی شهید اردستانی آزمون بمب‏های هزار، دو هزار و سه هزار پوندی ساخت داخل در منطقه نبرد بود و خود اغلب با هواپیمای مسلح به این نوع مهمات پرواز و پس از حصول اطمینان از ایمنی آنها دستور سوار کردن برای دیگر هم رزمانش را صادر می‏نمود (خلیلی، ص ۳۰۶). یکی از خصوصیات عالی شهید اردستانی پرواز در شرایط نامساعد جوی برای نجات رزمندگان خودی از پایگاه امیدیه در زمستان ۱۳۶۵ بوده است (قاضی‏میرسعید، ص ۲۵). او با چنین مهارت‏های در راستای پشتیبانی از عملیات کربلای۴و ۵ او از ۱۹ دی ۱۳۶تا ۴ اسفند همان سال در یک هماهنگی نزدیک با یگان‏های سپاه پاسداران با مجموعه‌ای از مهمات گوناگون از جمله بمب‏های هزار و دوهزارپوندی ساخت داخل قوای دشمن در منطقه شلمچه را در قالب دسته‏های دو و چهار فروندی به تواتر و روزی حداقل دو نوبت بمباران کرد ( خلیلی، ص ۳۰۹). حتی در ۲۳ دی ۱۳۶۵ برای نخستین با تجارب ارزشمندی که داشت، مأموریت بمباران هواپیمای اف-14 را در کابین عقب سرهنگ شهرام رستمی تجربه نمود و درمجموع انجام ۲۰۹ پرانه پشتیبانی آتش برای انهدام نیروهای دشمن مرهون بخشی از تلاش‏های او بود (خلیلی و دیگران، ج ۲۲، ص ۵۱ و۵۶ و۶۲ و ۱۲۱).

نامبرده از ۱۹ اردیبهشت ۱۳۶۶ به‌سمت مدیر آموزش عملیاتی منصوب شد و پس از شهادت عباس بابایی از ۲۰ مرداد ۱۳۶۶ ابتدا به‌سمت فرمانده عملیاتی قرارگاه رعد و سپس معاونت عملیاتی نیروی هوایی منصوب گردید. سرهنگ اردستانی در عملیات والفجر ۱۰ با گسترش هواپیماهای اف-14 به تبریز در ۲۷ اسفند ۱۳۶۶ برای چندمین بار در کابین عقب اف-14 به خلبانی سرهنگ شهرام رستمی منابع نظامی اقتصادی اربیل را بمباران نمود. در نوروز ۱۳۶۷ ش نیز علاوه بر هدایت معاونت عملیاتی نهاجا به تواتر در نأموریت‏های رزمی عملیات والفجر۱۰ مشارکت داشت به طوری که در ۸ فروردین با لیدری هفت فروند هواپیمای اف-5 طی دو نوبت منطقه عملیاتی فکه را بمباران نمود و در ۹ فروردین ۱۳۶۷ با یک دسته دو فروندی اف-5 همراه با سروان احمد مهرنیا به هدفی در منطقه فکه مختصات ۳۲۰۵۰ شمالی- 47280 شرقی تک هوایی کرد (همان، ج ۲۳، ص ۴ و ۴۵ و۷۰ و ۹۳ و ۱۱۶).

او به هنگام عملیات‏های تهاجمی عراق از خرداد ۱۳۶۷ به تواتر پایگاه‏های دزفول و امیدیه رفت و در نبردهای هوایی علیه یگان‏های لجام گسیخته دشمن با تمام قوا مشارکت نمود به طوری که در یکی از مأموریت‏ها در قالب یک دسته پروازی متشکل از شکاری بمب افکن اف-5 با لیدری خوب شهید اردستانی به قرارگاه نیروهای دشمن در منطقه شلمچه تک نمود و بمباران دقیق مقر فرماندهی آن موجب شد تا ژنرال طاهر عبدالرشید و تنی چند از فرماندهان عراقی کشته شوند و ارتش عراق از تصرف مجدد خزمشهر منصرف شود (خلیلی، ص ۳۴۳).

به علاوه او در عملیات مرصاد هم بسیار پرکار ظاهر شد و و در اول مرداد از پایگاه تبریز برای سد نمودن پیشروی دشمن اجرای آتش کرد (خلیلی و دیگران، ج۲۴، ص ۴ و ۱۱۶).

درپی بمباران پایگاه‏های همدان و دزفول با بمب‏های تأخیر قرارگاه هوایی رعد را به پایگاه همدان گسترش داد و از ۴ مرداد ۱۳۶۷ نبرد علیه یگا‏ن‏های عراق را از پایگاه‏های دوم، سوم و چهارم شکاری در پیش گرفت و به تواتر بر یگان‏های دشمن و منافقین تاخت و رکورد انجام شمار هفت مأموریت بمباران در یک روز را به ثبت رسانید و که به عنوان نمونه در پنجم مرداد با سه فروند هواپیمای اف-5 ئی و دو کابینه مدل اِف مجهز به بمب‏های ضدنفر و ضد تجهیزات مبادرت به انهدام نیروهای دشمن در منطقه نمود و در هشتم مرداد با هشت فروند هواپیمای اف-5 ئی و اف برای انهدام اهدافی در منطقه عملیاتی فکه یورش برد و توانست در فرایند عملیات مرصاد تعداد ۲۰۳ پرانه رزمی را هدایت نماید (همان، ج ۲۴، ص ۵۵ و ۶۸ و ۹۱ و ۹۸ و همان، ج ۳۱، ص ۱۷۷).

اردستانی علاوه بر درخشش پروازی با وجود افزایش محدودیت‌های نهاجا، در عملیات‏های والفجر ‏8، کربلای ۴ و ‏5، والفجر۱۰ و مرصاد با ابتکار و راهبردهای تازه ضربات مهلکی به دشمن وارد ساخت و با انجام بیش از ۳۵۰ مأموریت بمباران و گاه هفت مأموریت جنگی در یک روز از همه خلبانان جنگ‏های هوایی پیشی گرفت و رکوردهای تازه‏ای را به‌عنوان قهرمان قهرمانان هوایی به نام خود به ثبت رسانید. شهید اردستانی در منطقه نبرد بارها بمب‏های هزار پوندی، دوهزار پوندی و حتی سه هزار پوندی ساخت داخل را آزمایش و بر روی یگان‏های دشمن پرتاب نمود. به این ترتیب نامبرده یکی از نوابغ پروازی در جنگ‏های هوایی جهان به شمار می‏آید. و به شایستگی در ۱ مهر ۱۳۶۷ به درجه سرتیپی از سوی فرماندهی معظم کل قوا مفتخر گردید. سرتیپ اردستانی که به شیر نهاجا ملقب شده بود، پس از پایان دفاع مقدس از دست مقام معظم رهبری مدال فتح ۱ را دریافت نمود و مثل همیشه که بخشی از دریافتی‌اش را صرف امور خیریه می‌کرد، هدیه یک‌میلیون تومانی این مدال را در ساخت مدرسه و رفع نیاز مستمندان هزینه کرد. او از نادر خلبانانی بود که حتی در درجه سرهنگی خود و زمانی که منصب‌های حساس مدیریتی داشت از یک ستوان خلبان بیشتر پرواز می‌کرد و در همه عملیات‌های مهم وجود داشت و از نیروهای خودی پشتیبانی نمود (رمضانی و دیگران، ص ۳۶ و ۳۸).

امیر سرلشکر شهید اردستانی از بدو پیروزی انقلاب اسلامی کلیه مأموریت‏های خطیر را داوطلبانه می‏پذیرفت و توانست رکورد تکرارناشدنی چهارصد مأموریت برونمرزی، آتش پشتیبانی هوایی و بمباران قطع خطوط مواصلاتی نه تنها از مرگ هراسی نداشت، بلکه با آغوش باز در پی چشیدن مرگ شهادت‏گونه بود و در شامگاه پانزدهم دی ۱۳۷۳ در یک مأموریت کاری، زمانی که به اتفاق سرلشکر منصور ستاری فرمانده وقت نیروی هوایی، سرتیپ خلبان علیرضا یاسینی و چند تن دیگر از مسئولان و کارکنان نهاجا منطقه هوایی شهید بابایی اصفهان را به قصد تهران ترک کردند، هواپیمای جت‏استار حامل آن‌ها در ۶۴ کیلومتری جنوب پایگاه اصفهان دچار سانحه شد که همگی به دیدار معبود شتافتند (مهرنیا، ص ۵۴).

وظیفه‌شناسی، دلاوری، شجاعت و دیگر خصوصیات ویژه این شهید بزرگوار تا حدی است که فرمانده کل قوا در مورد او چنین فرمودند: «شهید اردستانی یکی از پاک‌ترین، مخلص‌ترین و مؤمن‌ترین افراد تمام قشرها بود. او عنصری فدایی و شهیدی زنده بود و عزیزانی از قبیل شهید اردستانی و دیگر دوستانی که به شهادت رسیدند، داغی است بر دل هرکسی که نسبت به نهاجا احساس خویشاوندی و نزدیکی می‌کند. برای من و ملت عزیز این یک داغ بزرگ بود. با بودن شهید اردستانی در عملیات، قلب من آرام بود.» ایمان، اخلاص، دین‌باوری، دوستداری اهل‌بیت، عشق به امام و انقلاب، شهامت و بی‌باکی اردستانی، از ویژگی‌های منحصربه‌فرد او بود (مهرنیا،ص ۳۵).

این شهید در بخشی از وصیت‌نامه خویش پس از آروزی شهادت از درگاه حق و درود به پیامبر و ائمه طاهرین چنین می‏نگارد: «من برای همسر و فرزندانم شوهر و پدر خوبی نبودم. چون خودم را مدیون انقلاب و اسلام می‌دانستم، ولی همه را دوست داشتم. امیدوارم که مرا ببخشند و برایم دعا کنند و خواهش می‌کنم اصلاً عکس مرا چاپ نکنید و برای من تبلیغ نکنید و برای پیامبر اسلام تبلیغ کنید. اگر از من جنازه‌ای ماند در بهشت‌زهرا در بین بسیجی‌ها دفن کنید» (ص۲۸). این وصیت‏نامه پس از خاکسپاری‏اش پیدا شد و به درخواست خانواده پیکر پاک او در صحن امامزاده جعفر (ع) شهر پیشوا، دفن ‌شده است («شهیدی که از کوچه‌های تنگ پیشوا..»، بش).

مجموع پروازهای شهید سرافراز ارتش اسلام، قهرمان بی‌بدیل دفاع مقدس تا قبل از شهادت ایشان ۱۷۲۵ ساعت بود و ازنظر انجام پروازهای رزمی و بمباران تبحر فوق‌العاده‌ای داشت به‌طوری‌که به اعجوبه زمان معروف و در زمان خودش منحصربه‌فرد بود (مهرنیا، ص ۳۸).

یادمان شهید سرلشکر خلبان مصطفی اردستانی در ۳۱ تیر ۱۳۹۱ در شهرستان پیشوای ورامین در میدانی که به نام او مزین گردیده، بنا نهاده شده است.

کتاب اعجوبه قرن زندگی نامه و برخی از خاطرات مأموریت‏های پروازی نامبرده را توصیف نموده است (خلیلی و دیگران، ج ۳۱، ص ۲۴۷).

مآخذ:  خلیلی، حسین و دیگران، اطلس نهاجا در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، (عملیات‏های «بمباران مراکز حیاتی» انهدام زیرساخت‏ها و قطع عقبة دشمن)، ج۱۵(عملیات مشترک بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر با رویکرد هوایی)، ج۱۸ (عملیات مشترک خیبر با رویکرد هوایی)، ج۱۹(عملیات مشترک بدر با رویکرد هوایی و تشدید جنگ شهرها)، ج۲۱ (عملیات مشترک والفجر۸ و تصرف شبه جزیره فاو با رویکرد هوایی)، ج۲۲(عملیات مشترک کربلای۵ و تصرف شرق بصره با رویکرد هوایی)، ج۲۳ (عملیات مشترک والفجر۱۰ و تشدید جنگ شیمیایی با رویکرد هوایی)، ج۲۴ (عملیات مشترک مرصاد با رویکرد هوایی) و ج۳۱ (خلاصه عملکرد، عملیات‏ها و سناریویِ اطلس نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران)، تهران: مرکز راهبردی نهاجا، ۱۳۹۸ش؛ ستاد نیروی هوایی ارتش، پرونده خدمتی و کارگزینی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در معاونت نیروی انسانی نیروی هوایی ارتش؛ «شهید سرلشکر مصطفی اردستانی» (بارگذاری: ۱۵ دی ۱۳۹۰)، پایگاه اطلاع رسانی آجا،<www.aja.ir> (دسترسی: ۱۵ دی ۱۳۹۰)؛ «شهیدی که از کوچه‌های تنگ پیشوا نماد اقتدار آسمان ایران شد» (بارگذاری: ۱۴ دی ۱۴۰۲)، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، <www.irna.ir> (دسترسی: ۱۴ دی ۱۴۰۲)؛ رمضانی، رضا و دیگران، ۱۱۰ شهاب ثاقب: زندگی‏نامه خلبانان شاخص، تهران: مرکز راهبردی نهاجا، ۱۳۹۹ ش؛ قاضی میرسعید، سیدحکمت، مردان آسمان، تهران: مرکز راهبردی نهاجا، ۱۳۹۹ ش؛ گودرزی، علی‌محمد و دیگران، اعجوبه قرن زندگی‏نامه و خاطرات شهید سرلشکر خلبان مصطفی اردستانی، تهران، عقیدتی سیاسی آجا، ۱۳۹۱ ش؛ موسوی، سیداسماعیل و دیگران، تقویم مستند عملکرد نیروی الهی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز راهبردی نهاجا، ۱۳۹۷ ش؛ مهرنیا، احمد، ستاره‌های نبردهای هوایی، تهران: سوره مهر، ۱۳۹۰ ش؛ نمکی‌عراقی، علیرضا و دیگران، «تاریخ نبردهای هوایی دفاع مقدس، ج ۳ (عملیات کمان-99 موسوم به ۱۴۰ فروندی و کسب برتری هوایی بر دشمن)، ج ۵ (نبردهای هوایی علیه نیروی زمینی دشمن: جنگ با تانک‏ها) و ج ۶ (عملیات‏ «مروارید» و «نصر»، نبردهای هوایی آذر و دی‏ماه ۱۳۵۹)، تهران: مرکز راهبردی نهاجا، ۱۴۰۰ش.

/ حسین خلیلی/