آب و فاضلاب استان چهارمحال و بختیاری چهارمحال و بختیاری، شرکت ، از نهادهای دولتی زیر نظر وزارت نیرو مسئول تقسیم توزیع آب شهری و ادارۀ تأسیسات و جمع‌آوری و دفع فاضلاب در داخل محدوده شهرها.
در سال ۱۳۴۲ش لایحـه قانونی راجع به تأسیس وزارت آب و برق به تصویب رسیـد به موجب این قانون تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مربوط به تأمین آب و انتقال آن به مراکز عمده مصرف و نظارت بر نحوه جاری ساختن فاضلاب شهـرها و واحدهای صنعتی به عهده وزارت آب و برق قرار گرفت. در سال ۱۳۵۳ش قانون تأسیس وزارت نیرو به تصویب رسید. در سال ۱۳۵۴ش قانون تشکیل شرکت‌های تأمین و توزیع آب و تأسیسات فاضلاب شهــرها از تصویب مجلس گذشت، به موجب این قانـون شرکت‌های منطقه‌ای تابع وزارت نیرو موظف شدند برای بهره‌برداری از شبکه توزیع آب و احداث تأسیسات فاضلاب شهرها شرکت‌هایی را راسـاً یا با مشارکت شهرداریها و بخش خصوصی ایجاد نماید سپس به موجب لایحـــه قانونی راجع به تغییــرات وظائف وزارت نیرو اداره امور آب مشروب شهرها به عهده استانداری و یا شرکت‌های مربوطه محول گردید («تاریخچه...، بش»).
سپس به موجب لایحـــۀ قانونی راجع به تغییــرات وظائف وزارت نیرو ادارۀ امور آب مشروب شهرها به عهدۀ استانداری و یا شرکت‌های مربوطه محول گردید. در سال ۱۳۶۱ش قانون توزیع عادلانۀ آب به تصویب رسیــد که به موجب تبصره ۲ ماده ۲۱ این قانون تقسیم توزیع آب شهری و ادارۀ تأسیسات و جمع‌آوری و دفع فاضلاب در داخل محدودۀ شهرها به عهدۀ شرکت‌های مستقلی به نام شرکت آب و فاضلاب شهرها و یا دستگاه مناسب دیگری که باید تحت نظارت شورای شهر و وابسته به شهرداریها باشند، محول گردید که این قانون هیچ‌گاه عملی نشد تا اینکه لایحــۀ قانونی تشکیـل شرکت‌های آب و فاضلاب در سال ۱۳۶۶ش تهیه شد که به موجب آن شرکت‌های آب منطقه‌ای تابع وزارت نیرو مبادرت به تشکــیل شرکت‌های مستقلـی به نام شرکت آب و فاضلاب نمودند و شهرداریها و بخش خصوصی نیز توانستند در آن مشارکت کنند. این لایحه نیز با اینکه در مجلس مطرح وکلیــات آن به تصویب رسید با در خواست وزارت نیـرو بلا اقدام ماند. نهــایتــاً طرح تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب در سال ۱۳۶۸ش به مجلس تقدیم که در تاریخ ۱۱دی ۱۳۶۹ به تصویب نهایی رسید («تاریخچه...، بش»).
در مورد تاریخچۀ تشکیل این سازمان در چهارمحال و بختیاری باید گفت؛ قبل از سال ۱۳۵۰ش تأمین آب شهرکرد قسمتی از وظایف شهرداریها و با تأمین اعتبار از طریق فرمانداریها و بعضاً از طریق مرکز بهداشت وقت انجام میشد. از سال ۱۳۵۰ش به بعد با گسترش تدریجی شهر، واحدی در شهـرداری شهرکرد برای تأمین آب و رسیدگی به مشکلات به وجود آمد و سپس از شهرداری منتزع و آب و فاضلاب شهـرکرد تشکیل شد ولی همچنان زیر مجموعۀ شهرداری محسوب میگردید و کلیۀ کارکنان آن به استنــاد ماده ۸۲ قانون شهرداریها استخدام میگردیدهاند. در سال ۱۳۵۸ش تعدادی از کارکنان که دارای شرایط خاص بودهاند به استخدام رسمی وزارت کشور تبــدیل وضعیت داده و تا سال ۱۳۶۹ش بدون اساسنامه و تشکیلات تفصیلی با زیر پوشش گرفتن ۷ شهر شامل؛ شهرکـرد، فرخشهر، هفشجان، لردگان، جونقان، فارسان و بروجن نسبت به خدماترسانی در بخش آب انجـام وظیفه مینمودهاند تا اینکه در تاریخ ۲۷ شهریور ۱۳۶۹ اساسنامه سازمان آب و فاضلاب استان پس از تایید مجمـع عمومی که متشکل از: استاندار به عنوان قائم مقام شورای شهرهای تابعه و ریاست مجمع عمومی، نمایندۀ شورای استان، نمایندۀ وزارت نیرو، رئیس دفتر فنی استانداری، مدیرعامل سازمان بهداری استان، رئیس سازمان برنامه و بودجه استان، مدیرکل مسکن و شهرسازی استان و شهرداران شهرهای تحت پوشش بوده است. به تصویب سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسیده و برای اجرا ابلاغ گردید همزمان با تصویب اساسـنامه، چارت تشکیلاتی سازمان آب و فاضلاب به تصویب مجمع در بخش کارمنـدی و کارگری رسیده و از این پس کلیۀ کارکنان در پستهای مصوب تخصیص یافتند. قابل ذکر است تا قبل از تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب شهری در کل سازمان آب و فاضلاب تنها یک نفر کارشناس شیمی و یک نفر کاردان فنی وجود داشته و مابقی دیپلم و زیر دیپلم در پستهای خدماتی انجام وظیفه مینمودهاند («تاریخچه...، بش»).
با استناد به ماده۱ قانون تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب مصوب ۱۱دی ۱۳۶۹ و با تلاش و پیگیریهای انجام شده توسط مدیریت و پرسنل، شرکتی تحت عنوان شرکت آب و فاضلاب چهارمحال و بختیاری (سهامی خاص) به عنوان اولین شرکت در کشور در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۷۰ تحت شماره ۱۵۰۸ به ثبت رسیده و فعالیت خود را آغاز نمود که اساسنامه این شرکت در تاریخ ۵ تیر۱۳۷۰ به تصویب مجمع عمومی و موسسین شرکت مشتمل بر ۴ فصل و ۲۹ ماده و تبصره رسید(«تاریخچه...، بش»). شرکت آب و فاضلاب شهری و شرکت آب و فاضلاب روستایی در مجموع در ابتدای تأسیس ۶۰ نفر نیرو داشت (قاسمی).
در زمان هشت سال دفاع مقدس این سازمان و نیروهای آن وظیفۀ آبرسانی به شهرها و روستاهای استان را بر عهده داشتند. تعداد زیادی از نیروهای این سازمان در زمان جنگ در جبهههای حق علیه باطل حضور داشتند که در حال حاضر اکثر آنها بازنشسته شدهاند. از جمله آمار نیروهای رزمندۀ این سازمان میتوان به ۴۳ نفر جانباز، ۸ نفر آزاده و در کل ۱۴۴ رزمنده اشاره نمود، نیروهای این سازمان هیچ شهید و مفقود الاثری نداشته است (قاسمی).
در زمان جنگ تعداد زیادی از ایثارگران همکار در جنگ حضور فعال داشتند که این حضور یا به صورت شرکت در عملیاتهای رزمی و خط مقدم یا جهت انجام کارهای پشتیبانی بود از جملۀ این افراد میتوان به رضا رفیعی، مجتبی احمدی، اسماعیل صادقی، خداداد دهقانی، اسماعیل مردانیان، محمدحسین ابراهیمخانی و غیره اشاره نمود (سازمان، گواهی؛ قاسمی). از فعالیتهای عمدۀ این سازمان میتوان به کمک به تأمین آب و آبرسانی به جبههها، تأمین وسائل نقلیهای چون شناور (سازمان، تأمین)، تهیۀ غلتک (سازمان، تهیه)، صدور پروانۀ چاه آب آشامیدنی جهت یگان قمر بنیهاشم(ع) (سازمان، صدور) و غیره اشاره نمود (قاسمی).
پس از دفاع مقدس این شرکت هر سال به مناسبتهای مختلف مثل دفاع مقدس، روز جانباز، روز شهید، روز بازگشت آزادگان عزیز به میهن اسلامی، سالروز آزادسازی خرمشهر و ایام شهادت شهدای بعد از دفاع مقدس، ویژه برنامههای خاص مثل برگزاری یادوارهها و همایشها را داشته است که طی این مراسمات از ایثارگران عزیز و خانوادههای معزز ایشان دعوت به عمل میآید و از مجاهدتهای ایشان تقدیر میشود همچنین هدایایی مطابق با دستورالعملهای تجلیل از ایثارگران سالانه به ایشان تقدیم میگردد که از جملۀ آنها اهدای سکه و نیم سکه و معادل آن، هزینه سفر و بن غیرنقدی است. در سالهای اخیر تبدیل وضعیت استخدامی ایثارگران و فرزندان و خانوادههای ایشان انجام شده است. مدیر و معاونان و مسئولان این شرکت هر ساله با حضور در منازل تعدادی از خانوادههای ایثارگران همکار از ایشان تقدیر و مسائل و مشکلات ایشان را پیگیری میکنند همچنین در مناسبتهای مختلف و در شهرها و روستاهای استان با حضور بر سر مزار شهدا و شهدای گمنام یاد و خاطره ایشان گرامی داشته میشود. آبرسانی به گلزار شهدا و شهدای گمنام از طریق لولهکشی آب شرب نیز از طریق این شرکت انجام شده است. برگزاری اردوهای زیارت از قبور شهدا، راهیان نور، بازدید از موزههای دفاع مقدس، تهیه و توزیع کتب مربوط به دفاع مقدس در بین کارکنان، نامگذاری تعداد زیادی از تاسیسات و مراکز اداری شرکت به نام شهدا و نصب عکس شهدا به صورت دائم و مناسبتی در محوطههای اداری از جمله فعالیتهای فرهنگی در حوزۀ ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و شناساندن معارف دفاع مقدس و زنده نگاه داشتن یاد و خاطره شهدا، رزمندگان و ایثارگران توسط این سازمان بوده است (قاسمی).
مآخذ: «تاریخچه تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب»، 30 فروردین ۱۴۰۴، سایت شرکت آب و فاضلاب استان چهارمحال و بختیاری، <www.abfa-chb.ir>، (دسترسی: ۳۰ فروردین ۱۴۰۴)؛ سازمان آب و فاضلاب استان، «تأمین شناور به درخواست تیپ مستقل ۴۴ قمر بنیهاشم(ع)»، سند مورخ ۲۹ خرداد ۱۳۶۸، شمارۀ سند: ۱۱۸۰۹، موجود در معاونت اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ سازمان آب و فاضلاب استان، «تهیۀ غلتک به درخواست تیپ مستقل ۴۴ قمر بنیهاشم(ع)»، سند مورخ ۲۶ تیر ۱۳۶۸، شمارۀ سند: ۱۲۶-22، موجود در معاونت اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ سازمان آب و فاضلاب استان، «صدور پروانۀ چاه آب آشامیدنی جهت یگان قمر بنیهاشم(ع)»، سند مورخ ۱۷ بهمن ۱۳۶۸، شمارۀ سند: ۱۲۵-22، موجود در معاونت اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ سازمان آب و فاضلاب استان، «گواهی خدمت در جبهه»، سند مورخ ۱۷مهر ۱۳۶۷، شمارۀ سند: ۱۶۸۰۱، موجود در معاونت اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ قاسمی، مهران (مسئول امور ایثارگران شرکت آب و فاضلاب استان چهارمحال و بختیاری)، مصاحبه با مولف، ۱۹ شهریور ۱۴۰۳.
/علی طاهری دهنوی/