استانداری چهارمحال و بختیاری، از نهادهای دولتی زیر نظر وزارت کشور مسئول ادارۀ استان و برقراری نظم و امنیت آن.
به دنبال تصویب نخستین قانون تقسیمات کشوری (انجمنهای ایالتی و ولایتی) در خرداد ۱۲۸۶ فرمانداری در چهارمحال با چند بلوک واحد در ولایت اصفهان تشکیل شد (فتاحی نافچی و ظفریان ریگکی، ج۱، ص۳۷). به موجب ماده یک قانون مصوب ۱۹ دی ۱۳۱۶ محدودۀ کنونی استان چهارمحال و بختیاری در قالب سه بخشِ شهرکرد، اردل و لردگان تابع شهرستان اصفهان در استان دهم قرار گرفت. در شهریور ۱۳۳۷ با پیشنهاد وزارت کشور فرمانداری کل در محدودۀ شهرستان شهرکرد تشکیل شد (همان‌جا). حدود پانزده سال پس از آن، مهر ۱۳۵۲، با تشکیل استان چهارمحال و بختیاری، طبق مصوبۀ شمارۀ ۷۴۰۵/م هیئت‌وزیران، فرمانداری کل شهرکرد به استانداری ارتقاء یافت و در این ضمن مدیریت آن به عطاءالله معتدل واگذار شد (فتاحی نافچی و رضوی، ص۲۷؛ فتاحی نافچی و ظفریان ریگکی، ج۲، ص۴۱۱).
در اوایل تأسیس، استانداری چهارمحال و بختیاری فقط وظیفۀ نظارت بر ادارات دولتی و رسیدگی به تخلفات آنها را بر عهده داشت که بازوی اجرایی آن نیروهای امنیتی، ژاندارمری و شهربانی بودند (طباطبائی مؤتمنی، ص۸۹-۸۳). در کنار این دو نهاد امنیتی و نظامی، سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) نیز بود که از لحاظ ساختاری، تابع استانداری نبود و زیر نظر سازمان و اطلاعات مرکز (تهران)، فعالیتها و رخدادهای استان را به استانداری مخابره میکرد (فتاحی نافچی و ظفریان ریگکی، ج۲، همان‌جا).
در سال ۱۳۵۵ ش مدیریت استانداری به احمد برادر واگذار گردید. سال‌های بعد از آن، در ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ش، مبارزات ملت ایران بر ضد حکومت پهلوی دوم به اوج خود رسید. در چنین وضعیتی دربارۀ نحوۀ برخورد با مبارزان انقلابی بین استاندار، رئیس ساواک استان و نمایندۀ شهرکرد در مجلس شورای ملی اختلاف‌نظر رخ داد و در چنین شرایطی مدیریت استانداری به عباس ظریف واگذار شد (فتاحی نافچی و ظفریان ریگکی، ج۲، ص۴۱۱). تغییر و تحولات در چند روز باقی‌مانده به پیروزی انقلاب همچنان استانداری را تحتالشعاع خود قرار داده بود؛ به طوری که در ۱۰ بهمن ۱۳۵۷ در حالی‌که مبارزان سیاسی ساختمان ساواک در شهرکرد را تصرف کرده بودند، مأموران ساواک قصد مقابلۀ مسلحانه با مبارزان را داشتند که در چنین شرایطی استاندار با حضور در محل و در دیدار با مبارزان انقلابی، به مأموران ساواک دستور داد تا ساختمان را تخلیه و به شهرداری واگذار کنند. این اقدام از درگیری مسلحانه میان مردم و مأموران ساواک و همچنین از تخریب ساختمان ساواک و اموال دولتی در آن جلوگیری کرد (نک: انقلاب ... ، ص ۴۶۱). پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم سبب دگرگونی اساسی در استانداری شد و در ۲۷ اسفند ۱۳۵۷ سید عبدالوهاب طالقانی اصفهانی، استاندار چهارمحال و بختیاری در دولت موقت شد که رسیدگی به اوضاع زندگی مردم و امنیت استان را عهده‌دار شد («سکانداران...، بش»). استانداری با همکاری مشترک کمیته انقلاب اسلامی شهرکرد به تأمین امنیت شهرکرد و سایر نقاط استان پرداخت. در حالی که ساماندهی اوضاع استان در حال شکل‌گیری بود، جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز و فعالیت استانداری دو چندان شد. این فعالیتها در جنگ در چهار سطح بود: ۱. هماهنگی و همکاری با دستگاهها و نهادهای اداری در سطح استان؛ ۲. اقدامات درون‌سازمانی در استانداری؛ ۳. ارسال و ابلاغ بخش‌نامه‌ها و دستورالعملها؛ ۴. تهیه گزارش و جمعآوری اطلاعات استان برای مستندسازی آنها و ارائۀ نسخهای از آن به وزارت کشور و دفتر معاونت نخست وزیری (فدایی و مرادی، ص۹۰؛ استانداری، گزارش).
هماهنگی و همکاری با دستگاهها و نهادهای اداری در سطح استان. بدین‌ترتیب نخستین و مهمترین اقدام استانداری در همان ابتدای جنگ تشکیل ستاد پشتیبانی جنگ در استان بود (فدایی و مرادی، ص۹۰) که ریاست آن بر عهدۀ امام جمعه شهرکرد بود و استانداری، خود نیز مدیریت اجرایی ستاد را بر عهده گرفت و مسئولیت آن با مهدی استکی بود (همان‌جا؛ رضائی خیرآبادی، ص۲۵؛ استانداری ... ، کمک ...). در واقع استانداری مسئول برنامهریزی و هماهنگی بین ادارات و نهادهای دولتی و بخش خصوصی در پشتیبانی و کمکرسانی بود (استانداری، ضرورت ...؛ استانداری، هماهنگی ...) همچنین ابلاغ و پیگیری مصوبات ستاد به ادارات و سازمانها و دوایر دولتی استان را انجام میداد (استانداری، عضویت ...).
تشکیل ستاد تبلیغات جنگ استان و شرکت در جلسات آنها از دیگر اقدامات استانداری بود و علاوه بر آن محلی را برای دبیرخانه ستاد تبلیغات جنگ تعیین نمود و امکانات لازم برای خدمات آن ستاد در محل ساختمان استانداری فراهم کرد (استانداری، عضو ...، دبیرخانه ...). از دیگر اقدامات تشکیل ستاد بازسازی و نوسازی مناطق جنگزده و جمعآوری کمکهای نقدی و غیر نقدی برای این امر بود (استانداری، جمعآوری ...). قسمتی دیگر از فعالیتها به این صورت بود: جمعآوری کمکهای نقدی و جنسی پرسنل تمامی دستگاهها و ادارات دولتی (استانداری، گردآوری ...)، تقسیمبندی کمکهای جمعآوری شده میان تیپ قمر بنیهاشم(ع)، ژاندارمری، مهندسی رزمی جهاد سازندگی (استانداری، تقسیمبندی ...)، تخصیص ۱۰ درصد از سهمیه کالاها و لوازم خانگی به ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی استان جهت تأمین نیازهای رزمندگان اسلام (استانداری، اختصاص ...)، ارسال کاروان تدارکاتی با نام فجر (استانداری، ارسال کاروان ...).
از آغاز جنگ شمار زیادی از مردم مناطق جنگزده به استان چهارمحال و بختیاری مهاجرت کردند و برای ارائۀ خدمات به مهاجرین در فروردین ۱۳۶۰ بنیاد امور مهاجران جنگ تحمیلی در استان چهارمحال و بختیاری زیر نظر استانداری و با مشارکت تشکیلات دولتی برای رسیدگی به امور رفاهی، خدماتی و بهداشتی مهاجران تشکیل شد (استانداری، ارائۀ ... مهاجرین). یک سال بعد از آن کار بازسازی و نوسازی مناطق جنگزده در دستور کار قرار گرفت که در پی آن ستاد معین بازسازی و نوسازی مناطق جنگی زیر نظر استانداری‌ها با مشارکت تشکیلات اجرایی استان برای بازسازی مریوان در استان کردستان تشکیل شد که به ارائه خدمات پرداختند (استانداری، بازسازی ...).
ارسال و ابلاغ بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل. از فعالیتهای مهم استانداری تقویت جبهههای جنگ از طریق اعزام ۲۰ درصد از کارکنان دولت به جبهه و تأمین بخشی از نیروی انسانی یگان رزم استان در تیپ مستقل قمر بنیهاشم(ع) بود (استانداری، عزام ۲۰ درصد ...)، استانداری در این زمینه، وظایف دیگری چون صدور دستور انجام آموزش نظامی کارکنان ادارات، نهادها و سازمانهای دولتی و اعزام این کارکنان به آموزش نظامی برای آمادگی رزمی و پیگیری مسئلۀ آموزش نظامی ایشان را انجام میداد (استانداری، آموزش ...؛ استانداری، آمادگی ...؛ استانداری، گواهی ...). استانداری همچنین برای کمک به اعزام کارکنان اقدام به تشکیل گردان ادارات و نامنویسی از داوطلبان اعزام به جبهه در قالب کاروان بزرگ از جمله سپاهیان حضرت محمد(ص) کرد (استانداری، تشکیل ...) همچنین به منظور جذب بیشتر داوطلبین جهت حضور در جنگ، در چهارچوب دستورالعملی، طرحهای اجرایی تشویقی را در دستور کار خود قرار داد (استانداری، اجرا ...) همچنین اقدام به تشکیل بسیج و پایگاههای مقاومت به زیر مجموعه‌های استانی (استانداری، صدور ...) و اعزام کارکنان و کارمندان استان برای بازدید از مناطق جنگی کرد (استانداری، آشنایی ...). قسمتی از فعالیتهای این اداره نیز پیگیری حمایتهای مالی و کمکهای غیر نقدی از جمله جمعآوری و فروش وسایل خارج از ردۀ ادارات، سازمانها و موسسات دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی، فرمانداریها، بخشداریها و شهرداریهای استان بود (استانداری، فروش ...، پشتیبانی ...). از فعالیتهای دیگر این اداره ابلاغ دستورالعمل کنترل مکالمات کارمندان دولت به دلیل امکان شنود مکالمات تلفنی به ویژه در تداخل خطوط و امکان افشای مکالمات محرمانه و همچنین جلوگیری از بیان مطالب محرمانه با تلفن توسط کارمندان که با همکاری بسیار نزدیک با تشکیلات استان چهارمحال و بختیاری بود (استانداری، ابلاغ ...).
صدور دستورالعمل به ادارات، نهادها و سازمانهای دولتی جهت مقابله با حملات هوایی ارتش بعث عراق به مناطق مسکونی و دستور به انجام اقداماتی جهت جلوگیری از خسارات بمباران هوایی دشمن با اقداماتی همچون پوشاندن شیشههای ساختمانها با چسب مخصوص، تجهیز ادارات به کپسولهای آتشنشانی، اعلام حمله هوایی توسط صدا و سیما، بستن شیرهای تخلیه گاز، جمعآوری مخازن گاز، قطع کلید اصلی برق، تخلیه انبارهای تولیدات و قطعات یدکی و انتقال به سایر مناطق امن از دیگر اقدامات ابلاغی استانداری چهارمحال و بختیاری بود (استانداری، دستورالعمل ...). از دیگر اقدامات استانداری ابلاغیه به ادارات، نهادها و سازمانها برای ارائۀ خدمات به رزمندگان و خانوادههای ایشان جهت رفع مشکلاتشان و تسریع در رسیدگی به مشکلات آنها بود (استانداری، رسیدگی ...، ارائۀ ... رزمندگان).
افزون بر فعالیتهای یاد شده، استانداری چهارمحال و بختیاری اقدامات مهم دیگری را نیز در زمینۀ صدور ابلاغ و دستورالعمل از پشتیبانی جنگ انجام داد که عبارت‌اند از: تبلیغات در سطح ادارات با نصب پلاکارد بر سر درب سازمان (استانداری، تبلیغات ...)، برگذاری جلسات مختلف دربارۀ وضعیت جبهههای جنگ (استانداری، برگذاری جلسات توجیهی...)، برگذاری جلسات با جهاد سازندگی استان به منظور برنامهریزی و جمعآوری کمکهای اصناف (استانداری، برگذاری جلسات با...).
اقدامات درون‌سازمانی در استانداری. اعزام نیروهای داوطلب رزمی و تخصصی به همراه ابزار و تجهیزات لازم برای خدمات فنی و مهندسی از فعالیتهای درون‌سازمانی در استانداری به شمار می‌رود؛ به‌طوری‌که در طول جنگ، حدود شانزده تن از کارکنان آن به جبههها اعزام شدند که از این شمار، شش تن: امامقلی جعفرزاده(فرماندار، شهادت: ۱ دی۱۳۶۰)، حیدر امامی(بخشدار مرکزی، شهادت: ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۱)، غلامعلی نیکخواه(معاون استاندار، شهادت: ۱۲بهمن ۱۳۶۱)، علی مردانی(کارشناس استانداری، شهادت: ۳۰ مهر ۱۳۶۲)، بهرام بهرامی(مسئول امور اداری استانداری، شهادت: ۲۳ اسفند ۱۳۶۶)، عبدالله جهانبین(کارمند استانداری، شهادت: ۵ اردیبهشت ۱۳۶۷) شهید شدند (فدایی و مرادی، ص۸۸).
از دیگر اهم فعالیتهای درون سازمانی استانداری عبارتند از: جمعآوری کمکهای نقدی کارکنان و واریز آن به حساب ستاد پشتیبانی جنگ استان (استانداری، اعزام ۲۰ ...)، تأمین و اختصاص اعتبار جهت بازسازی و نوسازی و تعمیرات ماشینآلات و وسائل خسارت دیده ناشی از جنگ (استانداری، تأمین اعتبار ...)، پرداخت وجه جهت خریداری ادوات تبلیغات از قبیل رادیو، ویدئو، دوربین، نوار کاست (استانداری، پرداخت وجه...)، تعیین و تأمین بودجه پادگان آموزشی جهت آموزش اپراتوری دستگاههای راهسازی (استانداری، تعیین ...)، پرداخت هزینه ۶۵ دستگاه موتورسیکلت به حساب جهاد سازندگی (استانداری، پرداخت هزینه ...)، پرداخت مبلغ ده میلیون ریال به حساب جهاد سازندگی استان جهت خرید چهار دستگاه تویوتا (استانداری، پرداخت مبلغ ده میلیون ...)، واریز مبلغ دو میلیون ریال جهت خرید یک دستگاه کامیون ۹۱۱ یخچالدار به حساب ستاد پشتیبانی جنگ استان (استانداری، واریز وجه ...)، پرداخت مبلغ چهار میلیون و هشتصد هزار ریال جهت خرید ۴ دستگاه لندکروز از طریق ستاد مرکزی جهاد سازندگی (استانداری، پرداخت مبلغ چهار ...)، واریز مبلغ یک میلیون و چهارصد هزار ریال جهت خرید ماشین پدافند شیمیایی از ستاد پشتیبانی اصفهان به انضمام هزینه ۵ حلقه لاستیک خاور و هزینه یک تن ورق سیاه (استانداری، پرداخت مبلغ یک ...)، واریز مبلغ یک میلیون و ششصد هزار ریال جهت خرید یک دستگاه آمبولانس به حساب جهاد سازندگی (استانداری، واریز مبلغ یک ...).
قسمتی از فعالیتهای درون سازمانی استانداری مربوط به اعزام و ارسال ماشینآلات سبک و سنگین به همراه راننده بود (مثلاً نک: استانداری، اعزام پنج...، اعزام وانت ...، اعزام دو ...، تحویل یک ...، قراردادن ...، اعزام کمپرسی ...، اعزام ماشینآلات). این کمک‌ها همراه ارسال مواد غذایی بود (برای نمونه‌هایی از این کمک‌ها نک: استانداری، تأمین مواد ...، پنج ...، تحویل ...). افزون بر مواد غذایی، در تأمین ابزار، ادوات و تجهیزات مختلف جهت کمکرسانی به جبههها از جمله چوب تراورس (الوار)، کُرک و پارچه (نک: استانداری، کُرک ...، تهیه پارچه ...)، بنزین جهت ایاب و ذهاب برادران مجروح و مصارف گردانهای انصارالمجاهدین (استانداری، بنزین)، تأمین وسائل ضروری مانند گونی، پلیت ترابری، نایلون (استانداری، وسائل)، موتورهای فولکس از نوع هوا خنککن (استانداری، موتورها) اقدام کرد.
تأسیس اردوگاه آموزشی اپراتوری ماشینهای راهسازی ویژۀ جنگ و راهاندازی آسایشگاه جانبازان حضرت قمر بنیهاشم(ع) از دیگر فعالیتهای استانداری در زمینۀ جنگ بود (استانداری، اردوگاه ...، آسایشگاه ...). به موازات اینها، اقدامات کنترلی و مراقبتی بازار کالا نسبت به مواردی از جمله نسبت به اجناس و کالاهای اهدائی مردم جهت جلوگیری از نفوذ عوامل ضد انقلاب و عناصر وابسته در اخلاط مواد سمی و زیانآور و نیز بازرسی و کنترل ادارات جهت جلوگیری از نفوذ و معرفی افراد مسامحهکار انجام داد (استانداری، بازرسی ...، کنترل ...).
تهیه گزارش و جمعآوری اطلاعات استان برای مستندسازی آنها و ارائۀ نسخهای از آن به وزارت کشور و دفتر معاونت نخست وزیری. از ابتدای جنگ با حملات ارتش عراق به کشور، تهیۀ میزان خسارات وارده یکی از اهداف مهم دولت ایران بوده که در استان چهارمحال و بختیاری، استانداری وظیفۀ تهیۀ گزارش برآورد خسارات اقتصادی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مرتبط با استان و ارائۀ آن به وزارت کشور را بر عهده داشت (استانداری، تهیۀ گزارش...). جمعآوری اطلاعات و آمار رزمندگان، شهدا، مفقودین، جانبازان و اسرای تشکیلات و برگذاری مراسم رسمی تجلیل از ایشان از اقدامات استانداری بود (استانداری، وظیفه ...؛ استانداری، قدردانی ...).
اقدامات پس از جنگ. پس از جنگ نیز فعالیت استانداری در زمینۀ جبهه و جنگ ادامه یافت که مهمترین آنها عبارتند از: تکریم و تجلیل از خانوادههای شهدا، ایثارگران و جانبازان دفاع مقدس؛ ریاست شورای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت؛ گرامیداشت آزادسازی خرمشهر؛ نام‌گذاری میادین، کوچه‌ها و خیابان‌ها با نام شهدای اسارت غریب؛ مشارکت در برگذاری یادوارهها و کنگرههای شهدای استان؛ دیدار با پیشکسوتان دفاع مقدس، خانواده شهدا و جانبازان؛ تسهیلات اشتغالزایی به ایثارگران و خانوادههای ایشان؛ مشارکت در برگذاری مراسم تشییع شهدا؛ مشارکت در ساماندهی گلزارهای شهدا؛ حمایت ساخت یادمان شهدای گمنام؛ ابلاغ به فرمانداران و ادارات کل در راستای تکریم و حمایت از ایثارگران و خانواده ایشان؛ جذب و به کارگیری بیش از یک‌صد تن از ایثارگران و خانواده ایشان در استانداری («نشست ...»، بش؛ «دیدار...»، بش؛ «ساماندهی ...»، بش؛ «برنامه‌ها ...»، بش).
وضعیت موجود. استانداری چهارمحال و بختیاری در حال حاضر (1404 ش) مرکز اصلی مدیریت استانی از نظر ساختمان اداری در شهرستان شهرکرد، خیابان کاشانی، چهارراه دولت دارای سه ساختمان مجزا، در دو و سه طبقه است. از نظر ساختار داخلی دارای یک حوزه و چهار معاونت می‌باشد که عبارتند از: معاونت سیاسی امنیتی و اجتماعی؛ معاونت هماهنگی امور عمرانی؛ معاونت هماهنگی امور اقتصادی؛ معاونت توسعه مدیریت و منابع.
مآخذ: استانداری چهارمحال و بختیاری، آسایشگاه جانبازان حضرت قمر بنیهاشم(ع) ، سند مورخ ۱۱ خرداد ۱۳۶۷، شم بازیابی ۲۴۸/13، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، آشنایی کارکنان دولت با فضای جبهههای حق علیه باطل، سند مورخ ۲۳ دی ۱۳۶۶، شم بازیابی ۳۳۲۶/568-پ، موجود همان‌جا؛ همان، آمادگی رزمی کارکنان، سند مورخ ۱ دی ۱۳۶۶، شم بازیابی ۵۵۰۷/م، موجود در همان‌جا؛ همان، آموزش نظامی کارکنان، سند مورخ ۱۹ آذر ۱۳۶۶، شم بازیابی ۵۲۸۷/م، موجود در همان‌جا؛ همان، ابلاغ کنترل مکالمات کارمندان دولت، سند مورخ ۱۷ شهریور ۱۳۶۶، شم بازیابی ۳-5-4-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، اجرای طرحهای تشویقی به منظور تشویق اصناف جهت اعزام به جبهه، سند مورخ ۱ مهر ۱۳۶۱، شم بازیابی ۱-5-4-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، اختصاص ۱۰ درصد از سهمیه کالاها و لوازم خانگی، سند مورخ ۱ مهر ۱۳۶۵، شم بازیابی ۵۴۰۳، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، ارائۀ خدمات به رزمندگان جهت ساخت منزل، سند مورخ ۱۰ آبان ۱۳۶۰، شم بازیابی ۱-5-4-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، ارائۀ خدمات به مهاجرین جنگ تحمیلی، سند مورخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۶۴، شم بازیابی ۱۷۱۲۷/5242، موجود در مرکز اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، اردوگاه آموزشی اپراتوری ماشینهای راهسازی، سند مورخ ۲۱ مرداد ۱۳۶۵، شم بازیابی ۳-5-4-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، ارسال کاروان تدارکاتی فجر کارکنان کلیه ادارات دولتی و دستگاههای اجرایی و نهادهای انقلاب اسلامی استان، سند مورخ ۲۳ دی ۱۳۶۶، شم بازیابی ۳۳۲۷/568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، اعزام پنج دستگاه وانت مزدا ۱۶۰۰ به ستاد پشتیبانی مناطق جنگی استان حاضر در مریوان، سند مورخ ۲۹ شهریور ۱۳۶۱، شم بازیابی ۷-3-5-2-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، اعزام دو دستگاه آمبولانس به مناطق جنگی غرب، سند مورخ ۲۹ فروردین ۱۳۶۶، شم بازیابی ۳۵-3-5-2-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، اعزام کمپرسی به تعداد ۵۷ مورد به جبهههای جنوب و غرب، سند مورخ ۲ تیر ۱۳۶۱، شم بازیابی ۱۶-1-4-2-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، اعزام ماشینآلات سبک و کمکدار و تانکرهای آب و نفتکش و کمپرسی به مریوان به درخواست ستاد پشتیبانی جنگ استان مستقر در مریوان، سند مورخ ۵ اردیبهشت ۱۳۶۱، شم بازیابی ۵۹۵۲، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، اعزام وانت مزدا ۱۶۰۰ به تعداد ۱۴ عدد به ستاد پشتیبانی مناطق جنگی استان حاضر در مریوان، سند مورخ ۲۱ شهریور ۱۳۶۱، شم بازیابی ۷-3-5-2-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، اعزام ۲۰ درصد از کارکنان دولت به مناطق پشت جبهه، سند مورخ ۱۹ آذر ۱۳۶۶، شم بازیابی ۲۶۹۸-568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، بازرسی و کنترل ادارات، سند مورخ ۱۸ تیر ۱۳۶۷، شم بازیابی ۱۳۲۴۵/م، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، بازسازی خسارات حاصل از بمباران مقر ستاد پشتیبانی جنگ مستقر در مریوان، سند مورخ ۶ فروردین ۱۳۶۶، شم بازیابی ۳-5-4-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، برگذاری جلسات با جهاد سازندگی استان به منظور برنامهریزی و جمعآوری کمکهای اصناف، سند مورخ ۴ آبان ۱۳۶۵، شم بازیابی ۱۰۶۱/4، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، برگذاری جلسات توجیهی نسبت به وضعیت جنگ برای کارکنان دولت، سند مورخ ۲۲ تیر ۱۳۶۷، شم بازیابی ۲۱/4ر، موجود در همان‌جا؛ همان، بنزین به میزان ۵۰۰۰ لیتر به صورت کوپنی در اختیار سپاه ناحیه استان، سند مورخ ۲۵ اسفند ۱۳۶۶، شم بازیابی۱۲۲۵۶، موجود در همان‌جا؛ همان، پرداخت مبلغ چهار میلیون و هشتصد هزار ریال به حساب ستاد پشتیبانی جهت خرید ۴ دستگاه تویوتا لندکروز، سند مورخ ۱۸ فروردین ۱۳۶۶، شم بازیابی ۴۲-3-6-1-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، پرداخت مبلغ ده میلیون ریال جهت خرید تویوتا، سند مورخ ۱ دی ۱۳۶۵، شم بازیابی ۳۶-3-6-1-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، پرداخت مبلغ یک میلیون و چهارصد هزار ریال جهت خرید ماشین پدافند شیمیایی، سند مورخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۶۷، شم باریابی ۴۸-4-5-2-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، پرداخت هزینه ۶۵ دستگاه تریل سوزوکی جهت جنگ به حساب جهاد سازندگی، سند مورخ ۷ مهر ۱۳۶۳، شم بازیابی ۶۷-1-7-1-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، پشتیبانی از جنگ با فروش وسایل خارج از رده کلیۀ ادارات، سند مورخ ۲۲ آذر ۱۳۶۷، شم بازیابی ۵۷۰۱/568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، پنج تن قند جهت رزمندگان تیپ مستقل ۴۴ قمر بنیهاشم(ع)، سند مورخ ۱۳ مرداد ۱۳۶۴، شم بازیابی ۱۸-11-2-2-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، تأمین اعتبار و اختصاص اعتبار به بازسازی و نوسازی و تعمیرات ماشینآلات خسارت دیده ناشی از جنگ، سند مورخ ۲ اردیبهشت ۱۳۶۹، شم بازیابی ۱۶/4/26/1410/310/م س، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، تأمین مواد غذایی، سند مورخ ۲۶ خرداد ۱۳۶۳، شم بازیابی ۹-11-2-2-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، تبلیغات در سطح ادارات، سند مورخ ۱۳ دی ۱۳۶۶، شم بازیابی ۵۶۸۳/م، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، تحویل ده تن آرد به قیمت دولتی به سپاه ناحیه استان، سند مورخ ۱۵ شهریور ۱۳۶۸، شم بازیابی ۱۲۶-22، موجود در موجود در همان‌جا؛ همان، تحویل یک دستگاه آمبولانس به ستاد مشترک امداد و درمان استان، سند مورخ ۷ فروردین ۱۳۶۷، شم بازیابی ۱۷۱۷۲، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، تشکیل گردان ادارات در قالب کاروان بزرگ سپاهیان حضرت محمد(ص) ، سند مورخ ۲۷ آبان ۱۳۶۵، شم بازیابی ۳-5-4-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، تقسیمبندی کمکهای مردمی، سند مورخ ۳۰ شهریور ۱۳۶۵، شم بازیابی ۱-5-4-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، تعیین و تأمین بودجه پادگان آموزشی جهت آموزش اپراتوری دستگاههای راهسازی، سند مورخ ۲۵ مرداد ۱۳۶۶، شم بازیابی ۱-5-4-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، تهیه پارچه جهت کارگاههای همگام با جبهه، سند مورخ ۲۳ شهریور ۱۳۶۱، شم بازیابی ۱۳-3-1-2-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، تهیۀ گزارش خسارات اقتصادی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مرتبط با استان، سند مورخ ۷ شهریور ۱۳۶۳، شم بازیابی ۱۷-13-7-1-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، جمعآوری کمکهای نقدی مردم و ایثارگران استان جهت بازسازی مناطق جنگی، سند مورخ ۴ شهریور ۱۳۶۸، شم بازیابی ۶۵۲۶/568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، دبیرخانه ستاد تبلیغات جنگ استان، سند مورخ ۲۱ تیر ۱۳۶۴، شم بازیابی ۳-5-4-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، دستورالعمل مقابله با حملات هوایی ارتش بعث عراق به مناطق مسکونی، سند مورخ ۱۸ فروردین ۱۳۶۷، شم بازیابی ۲۴۳/م/ح، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، رسیدگی به مشکلات رزمندگان و خانوادههای ایشان، سند مورخ ۱۸ آذر ۱۳۶۶، شم بازیابی ۲۹۹۹/568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، صدور دستور تشکیل بسیج و پایگاههای مقاومت کلیه ادارات دولتی و دستگاههای اجرایی و نهادهای انقلاب اسلامی استان، سند مورخ ۲۳ دی ۱۳۶۶، شم بازیابی ۳۳۲۷/568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، ضرورت پشتیبانی قوی از رزمندگان اسلام، سند مورخ ۸ اردیبهشت ۱۳۶۷، شم بازیابی ۱۱۳۷۵، موجود در همان‌جا؛ همان، عضو ستاد تبلیغات جنگ استان، سند مورخ ۲۱ تیر ۱۳۶۴، شم بازیابی ۳-5-4-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، عضویت در ستاد پشتیبانی جنگ استان بر اساس مصوبۀ تشکیلات و شرح وظایف ستاد پشتیبانی جنگ، سند مورخ بیتا، شم بازیابی ۶-3-4-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، فروش وسایل خارج از رده کلیۀ ادارات جهت پشتیبانی از جنگ، سند مورخ ۱ دی ۱۳۶۶، شم بازیابی ۲۴۵۶/568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، قدردانی از از رزمندان و کارمندان ایثارگر، سند مورخ ۲۱ شهریور ۱۳۶۶، شم بازیابی ۳-5-4-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، قراردادن یک دستگاه آمبولانس در اختیار ستاد مشترک امداد و درمان استان، سند مورخ ۲۱ تیر ۱۳۶۷، شم بازیابی ۴۸۷۸/1/568-پ، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، کُرک به میزان ۳۰۰ کیلوگرم از سهامی نخ اکریلیون اصفهان تهیه و تحویل ستاد پشتیبانی جنگ استان شده، سند مورخ ۲۲ آبان ۱۳۶۱، شم بازیابی ۲۲-3-1-1-2-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ همان، کمک به بازسازی مناطق جنگی، سند مورخ ۴ شهریور ۱۳۶۸، شم بازیابی ۶۵۲۶/568-پ، موجود در همان‌جا؛ همان، کنترل و مراقبت نسبت به اجناس و کالاهای اهدائی مردم»، سند مورخ ۸ دی ۱۳۶۵، شم بازیابی ۵۳۸۰/م، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، گردآوری کمکهای نقدی و جنسی پرسنل تمامی دستگاههای دولتی، سند مورخ ۱ بهمن ۱۳۶۷، شم بازیابی ۲۱۸۰۶-11، موجود در وزارت جهاد کشاورزی ؛ همان، گزارش عملکرد دستگاههای استان در جنگ»، سند مورخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۶۷، شم بازیابی ۴۳۴/568 -پ، موجود در همان‌جا؛ همان، گواهی تأیید مرحلۀ مقدماتی، سند مورخ ۱۶ آبان ۱۳۶۶، شم بازیابی ۱۴۵۳۹/2، موجود در همان‌جا؛ همان، موتورهای فولکس هوا خنککن، تحویل جهاد سازندگی استان، سند مورخ ۹ بهمن ۱۳۶۳، شم بازیابی ۴۹-2-6-2-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، واریز وجه دو میلیون ریال جهت خرید کامیون ۹۱۱ یخچالدار به حساب ستاد پشتیبانی جنگ استان، سند مورخ ۲۲ شهریور ۱۳۶۶، شم بازیابی ۵۰-3-6-1-3-4، موجود در همان‌جا؛ همان، وسائل ضروری ستاد پشتیبانی حاضر در مریوان، سند مورخ ۱۵ اسفند ۱۳۶۳، شم بازیابی ۴۰۶۸/م، موجود در مرکز اسناد اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، وظیفۀ جمعآوری اطلاعات و آمار رزمندگان، شهدا، مفقودین، جانبازان و آزادگان کلیۀ ادارات، سند مورخ ۷ آبان ۱۳۷۰، شم بازیابی ۲۰۷۱۴/18، موجود در همان‌جا؛ همان، هماهنگی میان جهاد سازندگی استان چهارمحال و بختیاری و ستاد مشترک امداد و درمان جنگ، سند مورخ ۲۱ مرداد ۱۳۶۱، شم بازیابی ۱-5-4-3-4، موجود در وزارت جهاد کشاورزی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک روزشمار چهارمحال و بختیاری، به کوشش اداره کل اطلاعات استان چهارمحال و بختیاری، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۸ ش؛ «برنامه‌های هفته دفاع مقدس جذاب و متفاوت باشد» (بارگذاری: ۱۶ شهریور ۱۴۰۱)، خبرگزاری جمهوری اسلامی: استان چهارمحال و بختیاری، <www.irna.ir> (دسترسی: ۱۶ خرداد ۱۴۰۳)؛ «دیدار و نشست با جمعی از پیشکسوتان دفاع مقدس» (بارگذاری: ۱۹ فروردین ۱۴۰۲)، استانداری چهارمحال و بختیاری، <www.ostan-chb.ir> (دسترسی: ۱۶ خرداد ۱۴۰۳)؛ رضائی خیرآبادی، حسن، ستاد دزلی، فرخشهر: آصف، ۱۳۸۸ش؛ طباطبائی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، تهران: سمت، ۱۳۸۱ش؛ فتاحی نافچی، قاسم و داراب ظفریان ریگکی، تاریخ انقلاب اسلامی در چهارمحال و بختیاری، تهران: سوره مهر، ۱۳۹۸ش؛ همو و سیده آزیتا، رضوی، چهارمحال و بختیاری به روایت سیاحان، تهران: سامان دانش، ۱۴۰۰ش؛ فدایی، عبدالحمید و بیژن مرادی، نقش استانداری استان چهارمحال و بختیاری در هشت سال دفاع مقدس، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، ۱۳۹۹ش؛ «نشست شورای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت استان چهارمحال و بختیاری» (بارگذاری: ۳ بهمن ۱۴۰۲)، خبرگزاری ایرنا،<www.irna.ir> (دسترسی: ۱۶ خرداد۱۴۰۳)؛ «ساماندهی گلزارهای شهدا»، 21 شهریور ۱۴۰۱، سایت استانداری چهارمحال و بختیاری، <www.ostan-chb.ir> (دسترسی: ۱۶ خرداد ۱۴۰۳).
/علی طاهری دهنوی/