تاکتیک و قوانین تیر، گروه آموزش، گروه آموزش تخصصی توپخانه پدافند هوایی دانشکده پدافند هوایی مرکز آموزش توپخانه و موشک‌های نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران مستقر در شاهین‌شهر اصفهان.
نیروی زمینی تا قبل‌از ۱۳۴۵ ش برای آموزش کارکنان یگان‌های پدافند هوایی خود، کمیته پدافند ضد هوایی در ساختار دانشکده توپخانه صحرایی تشکیل داده بود که پس‌از انحلال گردان‌های ۴٠ و ۷/12 میلی‌متری ۴ لوله‌ای این کمیته نیز منحل گردید (آئین‌نامه سامانه پدافند هوایی، ص ۱۱).
از ١۳۴۵ش پس‌از جنگ هند و پاکستان و تجارب حاصله از این جنگ، ارتش ایران مجدد تصمیم به تجهیز نیروى زمینى به جنگ‌افزارهای پدافند هوایى کرد و لذا جنگ‌افزارهای روسى ۵٧ و ۲۳ میلی‌متری دولول کششى خریداری کرد و از ١۳۴٨ش این جنگ‌افزارها عملیاتى گردیدند و همچنین از ١۳۵١ ش اقدامات خرید جنگ‌افزارهای شیلکا مجهز به سیستم هدایت آتش الکترونیکی شروع‌شد و از ١۳۵۴ ش عملیاتى گردیدند و در ادامه خرید سلاح‌های پدافند هوایی، از ۱۳۵۶ ش موشک‌های سهند ۳ (استرلا ٢) به‌صورت گسترده از کشور شوروى سابق خریدارى گردید و پس‌از اجراى آموزش‌های لازم به‌صورت دسته‌های سهند در گردان‌های رزمى و پشتیبانى رزمى به‌کار گرفته شد. با خرید سلاح‌های جدید پدافند هوایی، نیاز به آموزش توپخانه پدافند هوایی احساس گردید، لذا از ۱۳۴۶ ش هیئت آموزش پدافند هوایی در دانشکده توپخانه صحرایی تشکیل شد و از ۱۳۴۷ ش به‌صورت رسمی شروع به‌کار کرد (اطلاعات یگانی دانشکده پدافند هوایی، ص ۱). از ۱۳۵۷ ش دانشکده پدافند هوایی در مرکز آموزش توپخانه و در شاهین‌شهر تشکیل گردید و هم‌زمان گروه‌های آموزشی ازجمله گروه آموزش تاکتیک و قوانین تیر در آن سازمان‌دهی شد (مراتو در ۴۰ سالگی انقلاب، ص ۴).
گروه آموزش تاکتیک و قوانین تیر جزء ساختار سازمانی دانشکده توپخانه پدافند مرکز آموزش توپخانه و موشک‌های (مراتو) است. تعلیم و تربیت و آموزش کارکنان پایور (کادر) و وظیفه رسته توپخانه پدافند هوایی در موضوعات تاکتیک تخصصی، عمومی، ستادی و قوانین تیر جنگ‌افزارهای توپخانه پدافند هوایی را به عهده دارد. این گروه از شعبه آموزش تاکتیک و قوانین تیر توپخانه پدافند هوایی و شعبه آموزش تاکتیک عمومی و ستادی تشکیل‌شده است (جدول سازمان و تجهیزات دانشکده توپخانه پدافند هوایی). اجرای آموزش تاکتیک‌های تخصصی پدافند هوایی، دروس ستادی، کاربرد جنگ‌افزارهای پدافند هوایی، سامانه‌های پدافند هوایی، شناسایی بصری هواپیما، تاکتیک‌های کلی عملیات هوایی جزء وظایف آن است (برنامه تفصیلی آموزش دانشکده پدافند هوایی).
رسته توپخانه پدافند هوایی در دوران جنگ تحمیلی به‌طور مجزا در نیروی زمینی ارتش وجود نداشت. رسته توپخانه به‌طورکلی هر دو تخصص‌های توپخانه صحرایی و توپخانه پدافند هوایی را دربرمی‌گرفت که کلاس آموزش‌های تخصصی آن به‌طور مجزا در دو دانشکده توپخانه صحرایی و توپخانه پدافند هوایی تشکیل می‌گردید. گروه تاکتیک و قوانین تیر، در طول هشت سال جنگ تحمیلی، کلاس تاکتیک تخصصی پدافند هوایی، پست فرماندهی و جیئورف، کاربرد جنگ‌افزارهای پدافند هوایی، مأموریت‌های تاکتیکی توپخانه پدافند هوایی و تاکتیک‌های کلی عملیات هوایی برای ۱۰۸۶ نفر از افسران دوره عالی توپخانه و ۸۳۱ نفر از افسران دوره مقدماتی و همچنین کلاس تخصصی برای کارکنان درجه‌دار پایور (کادر) 2018 نفر دوره آموزشی کد ۱۹۲ پایور (خدمه توپ ۲۳ میلی‌متری)، 189 نفر دوره آموزشی کد ۱۹۴ پایور (خدمه توپ شیلکا) و ۶۳۱ نفر دوره آموزشی کد ۱۹۵ پایور (خدمه موشک سهند ۳) و کلاس تاکتیک تخصصی پدافند هوایی، شناسایی بصری هواپیما برای ۷۱۲ کارکنان افسر وظیفه (لیسانس وظیفه) و ۸۱۲۴ نفر از درجه‌دار وظیفه توپخانه پدافند هوایی (کدهای آموزش ۱۹۲- 194- 195 وظیفه) در دوره آموزشی تشکیل داد (قدوسی‌نژاد، ص ۲۷ تا ۲۹).
گروه علاوه‌بر تشکیل کلاس ذکرشده فوق، کلاس آموزش تخصصی موشک سهند ۳ برای دوره آموزش فرماندهی موشک سهند ۳ با ۵۴ نفر، دوره آموزش سیمیلاتور موشک سهند ۳ با ۱۱۶ نفر، دوره آموزش خلبانی هواپیمای بدون سرنشین با ۷ نفر و ۹ دوره مقدماتی آموزش تخصصی هماهنگی آتش و اکتشاف هوایی در مقطع افسری با ۱۸۰ نفر تشکیل داد (اطلاعات یگانی دانشکده پدافند هوایی، ص ۲ - 7).
گروه تاکتیک و قوانین تیر دانشکده پدافند هوایی شاهین‌شهر برای کارکنان پایور و وظیفه از ارگان‌ها، سازمان و نیروهای دیگر از نیروهای مسلح اقدام به تشکیل کلاس آموزش تخصصی تاکتیک و قوانین تیر آموزش توپخانه پدافند هوایی برای ۴۰۰ نفر از کارکنان نیروی دریایی، گروهان امداد ژاندارمری ناحیه اصفهان، کارکنان نیروی هوایی ارتش، هوانیروز، صنایع دفاع و کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوره تخصصی توپ ۲۳ میلی‌متری کرد (همان)
اقدامات و فعالیت‌های مؤثر دیگر گروه آموزش تاکتیک و قوانین تیر دانشکده توپخانه پدافند هوایی شاهین‌شهر به شرح زیر اشاره می‌شود:
با شروع جنگ تحمیلی ستاد عملیاتی مرکز آموزش توپخانه در اصفهان تشکیل گردید. از دانشکده پدافند هوایی شاهین‌شهر نیز اساتید و افسران گروه‌های آموزش دانشکده ازجمله گروه تاکتیک و قوانین تیر با پذیرش مسئولیت افسر سیستم پدافند هوایی در ستاد فوق، اقدام به هماهنگی، انسجام، بازدید و نظارت سامانه‌های پدافند هوایی یگان‌های عملیاتی مستقر در استان اصفهان در زمینه‌های محل استقرار توپ‌های پدافند هوایی، ابلاغ هوشیاری برای مقابله با حملات هوایی ارتش بعث عراق در نقاط حیاتی و حساس استان کرد (استخراج‌شده از اسناد و مدارک مرکز پژوهش‌های دفاع مقدس نزاجا، ۱۳۵۹-1367 ش)، همچنین اساتید و مربیان گروه مأموریت‌های دیگری بنابه درخواست یگان‌ها و نیروی زمینی به شرح زیر انجام دادند:
در پی درخواست لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه، اساتید دانشکده برای بررسی علت عدم موفقیت در تیراندازی موشک سهند و ضعف تاکتیک یگان‌های پدافند هوایی و دسته‌های عملیاتی سهند از مورخه ۲۴ مهر ۱۳۵۹ تا ۶ آبان ۱۳۵۹ به آن لشکر اعزام شدند (همان، ۱۳۵۹).
از ۱۷ مرداد ۱۳۶۰ اساتید گروه برای بررسی عملکرد سامانه‌های پدافند هوایی ارتفاع پست فرودگاه یزد اعزام و ضمن بازدید، آموزش‌های ضروری را به خدمه‌های توپ دادند (استخراج از ماده دستور ۹۳ مراتو، ص ۷).
از ۱۳ فروردین ۱۳۶۱ تعداد ۱۳ نفر از اساتید افسر و درجه‌دار گروه‌های آموزشی دانشکده پدافند هوایی شاهین‌شهر ازجمله گروه آموزش تاکتیک و قوانین تیر برابر دستور شفاهی فرمانده نیروی زمینی به‌منظور آموزش به‌کارگیری جنگ‌افزارهای پدافند هوایی در یگان‌های عملیاتی درگیر، به منطقه عملیاتی جنوب اعزام گردیدند (استخراج‌شده از اسناد و مدارک مرکز پژوهش‌های دفاع مقدس سازمان ایثارگران، ۱۳۶۱ ش)؛ همچنین به‌منظور تطبیق آتش پدافند هوایی و ایجاد هماهنگی بین یگان‌های توپخانه پدافند هوایی و طرح‌ریزی آتش توپخانه پدافند هوایی ارتش و سپاه، مستقر در منطقه عملیاتی جنوب از ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳ ش به قرارگاه‌های نزاجا اعزام گردیدند (استخراج از ماده دستور ۱۵۱ -228 مراتو، ص ۶-8).
گروه تاکتیک و قوانین تیر در زمینه بررسی طرح پدافند هوایی جامع کشور و تهیه طرح پدافند هوایی کشور و سامانه‌های پدافند هوایی در سمینار و کمیسیون‌ها مشارکت فعالی در زمان جنگ داشت و اساتید خود را به تهران اعزام می‌کرد (استخراج از ماده دستور ۱۲۴ و ۱۲۷ و ۱۶۳ مراتو، ص ۹).
گروه در زمینه تولید محتوای آموزشی اقدامات مؤثری انجام داد:
تهیه دستورالعمل‌هایی برابر آئین‌های رزمی برای فعال‌کردن و بهبود هر چه بیشتر سامانه‌های مختلف پدافند هوایی در یگان‌ها و سازمان‌ها و همچنین جنگ‌افزارهای پدافند هوایی گسترش‌یافته در تأسیسات حیاتی کشور، درباره نحوه به‌کارگیری جنگ‌افزارها و سامانه‌های پدافندی در دی ۱۳۵۹، تهیه و به یگان‌های مستقر در مناطق عملیاتی ارسال گردید (استخراج‌شده از اسناد و مدارک مرکز پژوهش‌های دفاع مقدس نزاجا، ۱۳۵۹).
در طول جنگ به‌منظور آشنایی خدمه‌های توپ‌های پدافند هوایی، ۴۹۵ قطعه عکس هواپیما و بالگردهای خودی برای شناسایی بصری هواپیماهای خودی و رژیم بعث عراق تهیه و به یگان‌های عملیاتی ارسال کرد (همان، ۱۳۶۱ ش).
آئین‌نامه روش درگیری و کنترل یگان‌های پدافند هوایی را پس‌از بررسی محتوای آن و استفاده از تجربیات جنگ در گروه تاکتیک و قوانین تیر از ۱۳۶۵ ش، تهیه وبه یگان‌های پدافند هوایی عملیاتی مستقر در مناطق ارسال گردید (همان، ۱۳۶۵).
به‌منظور تجزیه، تحلیل و بررسی آمادگی رزمی یگان‌های صحرایی و پدافند هوایی و حصول اطمینان از کارایی آن‌ها در اجرای مأموریت‌های پشتیبانی آتش و تأمین نیازمندی‌های آتش پشتیبانی نیروهای مانوری، با تهیه سؤالات تخصصی در گروه‌های آموزشی دانشکده توپخانه صحرایی و پدافند هوایی به‌منظور نظرخواهی از یگان‌های توپخانه صحرایی و پدافند هوایی از ۱۳۶۵ ش ارسال و نتیجه در گروه‌های آموزشی برای استفاده از تجربیات رزمندگان یگان‌های عملیاتی بررسی و منتشر گردید (همان).
محل استقرار گروه تاکتیک و قوانین تیر در دانشکده پدافند هوایی شاهین‌شهر اصفهان قرار دارد. پس‌از جنگ و با استفاده از تجربیات هشت سال دفاع مقدس و باتوجه‌به تهدیدات جدید، به مواد آموزشی آن متناسب با جنگ‌افزار جدید، واگذاری به یگان‌های نزاجا و همچنین تشکیل یگان‌های جدید پدافند هوایی نیز اضافه گردیده است (اطلاعات یگانی دانشکده پدافند هوایی، ص ۸).
مآخذ: آئین‌نامه سامانه پدافند هوایی دانشکده توپخانه پدافند هوایی، اصفهان، انتشارات دانشکده پدافند هوایی شاهین‌شهر؛ اسناد داخلی مرکز آموزش توپخانه و موشک‌ها، ماده دستور شعبه نیروی انسانی مراتو ۱۳۵۹-1364 ش؛ اسناد و مدارک مرکز پژوهش‌های دفاع مقدس سازمان ایثارگران نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۵۹-1367 ش؛ اطلاعات یگانی دانشکده پدافند هوایی شاهین‌شهر، انتشارات آموزش و تأمین دانشکده پدافند هوایی شاهین‌شهر، ۱۳۹۸ ش؛ برنامه تفصیلی آموزش دانشکده پدافند هوایی، قسمت طرح و برنامه دانشکده پدافند هوایی؛ جدول سازمان دایره آموزش مرکز آموزش توپخانه (مرآتو)، صادره از معاونت طرح و برنامه نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران. ۱۳۹۰ ش؛ جدول سازمان دایره آموزش مرکز آموزش توپخانه (مرآتو)، صادره از معاونت طرح و برنامه نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶۴ ش؛ قدوسی‌نژاد، سید رضا، تاریخچه مرکز آموزش توپخانه و موشک‌های سپهبد شهید علی صیاد شیرازی از خرداد ۱۳۵۹ تا آذر ۱۳۷۰؛ مراتو در ۴۰ سالگی انقلاب، انتشارات مراتو، ۱۳۹۷ ش. /علی احمدی/