قائم آل محمد(عج) (منشاد)، اردوگاه، محل آموزش نظامی نیروهای بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان یزد، در روستای منشاد و در ۲۵ کیلومتری غرب شهر مهریز این استان.
اردوگاه قائم آل محمد(عج)، در شهریور ۱۳۶۰ برای آموزش بسیجیان داوطلب شرکت در جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران تأسیس شد. سبب برپایی آن نیز استقبال درخور توجه مردم یزد برای شرکت در جنگ بود؛ بر همین اساس محمدعلی شریفی زارچی*، مسئول وقت واحد تدارکات سپاه استان، پیشنهاد تغییر کاربری باغ یکی از بهائیان وابسته به حکومت پهلوی که پیش‌تر به‌حکم دادگاه انقلاب اسلامی استان یزد مصادره شده بود و در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا با تابستان‌های معتدل و زمستان‌های سرد قرار داشت را داد (نیازی؛ دارپرنیان). پس‌ازاین، تا خرداد ۱۳۶۲، با مشارکت ادارات، کارخانه‌ها، بازاریان و به‌طور ویژه شرکت افشار یزد و با ساخت آشپزخانه؛ انبار و کانکس (بخش اداری)؛ سکوهایی به‌صورت آلاچیق برای تشکیل کلاس‌ها؛ محل‌هایی برای برپایی چادر و استراحت نیروها؛ میدان تیر و محل آموزش تاکتیک رزمی در آن، به بهره‌برداری کامل رسید. نام اردوگاه هم به نشانۀ مخالفت با اعتقادات بهائیان و اعتقاد مذهبی شیعیان به امام دوازدهم انتخاب شد؛ اما به‌سبب نزدیکی آن به روستای منشاد، بیشتر در بین رزمندگان، به منشاد شهرت داشت. نخستین مسئول اردوگاه قائم(عج) هم محمود دارپرنیان بود که افزون‌براین مسئولیت، کار آموزش نیروها را با کمک حمیدرضا نیازی انجام می‌داد (همان‌دو). در ۱۳۶۴ ش، جمال خانی‌مقدم مسئول و حسین بخشنده جانشین و مربی آموزش اردوگاه شدند و حسین ملاحسینی نیز در این دوره در امور آموزش فعالیت می‌کرد (نیازی؛ روح‌پرور؛ دارپرنیان).
مدت دوره‌های آموزشی اردوگاه دو هفته و شامل اسلحه‌شناسی، تاکتیک، عقیدتی، تیراندازی، مقابله با عوامل شیمیایی، تخریب، بدن‌سازی، امداد و نجات و رزم شبانه بود. شمار شرکت‌کنندگان در هر دوره بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن بودند که تا پایان جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران در تیر سال ۱۳۶۷، بیش از سه هزار تن در این اردوگاه آموزش دیدند (همو).
ازجمله مهم‌ترین رخداد درخور توجه در این اردوگاه به شهریور ۱۳۶۳ و شهادت عباس دارپرنیان، محمد محمدی و ناصر جندقی از مربیان تخریب، هنگام آموزش بازمی‌گردد که منجر به شهادت این سه تن شد (فرهنگ ... ، ذیل نام‌ها).
اردوگاه قائم(عج) پس از جنگ تحمیلی برای استفادۀ تفریحی مردم و نیروهای سپاه الغدیر یزد تغییر کاربری داد. محمدعلی الله‌دادی فرمانده وقت سپاه الغدیر، این اردوگاه را در ۱۳۸۷ ش به سازمان اردویی راهیان نور و گردشگری سپاه الغدیر واگذار کرد؛ سپس اکبر فتوحی، فرمانده وقت سپاه الغدیر در ۱۳۹۴ ش، مسئولیت آن را به سازمان اردویی بانام «اردوگاه استانی بسیج» سپرد. در ادامه فتح‌الله جمیری در اردیبهشت ۱۳۹۵، دستور بازسازی اردوگاه را داد که با تلاش منصور زارع، مسئول سازمان اردویی راهیان نور و گردشگری سپاه الغدیر، سرویس‌های بهداشتی، سالن اجتماعات، نمازخانه، خوابگاه و کلاس‌های آموزشی، اقامتگاه با امکانات رفاهی بازسازی؛ نیز به کاشت نهال در پادگان، احیاء قنات‌های خشک‌شده، تعمیر و بازسازی استخر و ذخیرۀ آب اقدام شد. با تکمیل سالن اجتماعات و محوطه‌سازی فضای سبز؛ اردوگاه برای استفاده همگانی کاربرد دارد (زارع).
مآخذ: دارپرنیان، محمود (فرمانده اردوگاه قائم آل محمد(عج))، مصاحبه با مؤلف، ۲۲ خرداد ۱۳۹۹؛ روح‌پرور، محمدمهدی (فرمانده گروهان قیس بن مسهر از گردان انصارالمؤمنین)، مصاحبه با همو، ۲۸ تیر ۱۳۹۹؛ زارع، منصور (مسئول بازسازی اردوگاه قائم آل محمد(عج))، مصاحبه با همو، ۱۷ تیر ۱۳۹۹؛ فرهنگ اعلام شهدا: استان یزد، به کوشش مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: شاهد، ۱۳۹۵ ش؛ نیازی، حمیدرضا (کمک‌مربی آموزشی اردوگاه قائم آل محمد(عج))، مصاحبه با مؤلف، ۱۷ تیر ۱۳۹۹.
/ محمدحسین کاظمی/