مادرت از یزد، فیلم مستند داستانی کوتاهی دربارة فعالیت زنان یزدی در دوران دفاع مقدس به نویسندگی و کارگردانی حسین روشن‌بخش یزدی.
او در ۱۳۴۸ ش در شهر یزد زاده شد و فارغ‌التحصیل کارگردانی سینما از دانشکدۀ سینما و تئاتر دانشگاه هنر در ۱۳۷۳ ش است. روشن‌بخش فعالیت هنری خود را از ۱۳۶۴ ش با ساخت فیلم‌های کوتاه سینمای جوان آغاز کرد (روشن‌بخش یزدی) و از او آثار مختلفی در این حوزه وجود دارد.
ساخت فیلم مادرت از یزد در پی تصمیم دفتر امور ایثارگران جهاد کشاورزی استان یزد در ۱۳۸۸ ش مبنی بر تولید مستندی دربارة فعالیت‌های زنان در حمایت و پشتیبانی از جنگ، به حسین روشن‌بخش پیشنهاد شد. برای این منظور، کارگردان تحقیقاتش را از مهری مجیبیان، آغاز کرد که شناخته‌شده‌ترین زن در حمایت از جبهه و جنگ در استان یزد است. پس از چند جلسه مصاحبه، مجیبیان برای شخصیت محوری فیلم انتخاب و روایت مستند از روی شخصیت وی طراحی شد. سرانجام، پس از یک ماه پژوهش، ده روز تصویربرداری و سه هفته تدوین و آماده‌سازی، فیلم آمادۀ نمایش شد (همو).
نام اثر نیز از یادداشت‌های کوتاه زنان خیاط یزدی روی کاغذ یا دفترچه‌های جیبی گرفته‌شده است. این یادداشت‌ها در حمایت و قدردانی از رزمندگان، معمولاً با امضای "«مادرت از یزدد"» نوشته و در جیب لباس‌های دوخته‌شده برای آنان قرار داده می‌شد (کلانتری سرچشمه).
فیلم پسر نوجوانی را نشان می‌دهد که روبه‌روی سازمان جهاد کشاورزی استان یزد ایستاده است و سپس، به سمت در ورودی می‌رود و ازآنجا به واحد ایثارگران و بخش ذخیره‌سازی اسناد هدایت می‌شود، او دفترچه‌ای به همراه دارد و می‌خواهد از نویسندۀ یادداشت‌های کوتاه دفترچه، خبری به دست بیاورد. به چند تن مراجعه می‌کند تا اینکه نزد محمد جعفری‌زاده، یکی از کارمندان جهاد در بخش فرهنگی، فرستاده می‌شود و او با توضیحی کوتاه دربارۀ فعالیت بانوان، مهری مجیبیان، مدیر ۲۲ واحد خیاط‌خانۀ ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی یزد را به نوجوان معرفی می‌کند که احتمالاً پاسخ پرسش وی را می‌داند.
در ادامه، نوجوان به خانۀ وقفی مسجد حضرت ابوالفضل(ع)، در خیابان سلمان فارسی مراجعه می‌کند؛ اما موفق به دیدار مجیبیان نمی‌شود تا اینکه سرانجام پس از چند بار مراجعه به این محل، با او ملاقات می‌کند و مجیبیان از آغاز فعالیت‌های مربوط به پشتیبانی جنگ، برگزاری کلاس‌های قرآن و احکام، برپایی جلسات دعا و بزرگداشت شهدا در این محل سخن می‌گوید که حالا انبارده‌ها چرخ‌خیاطی شده است که در دوران جنگ، به‌طور مداوم، در حال کار بودند؛ سپس، مجیبیان نوجوان را به محله، مسجد و مقبرۀ ابوالمعالی می‌برد و دربارۀ فعالیت‌های خانم‌ها در این محل و برگزاری کلاس‌های قرآن می‌گوید و یادآور می‌شود که بیشتر شهدای این محل در این خیاط‌خانه کمک می‌کردند و مادر، مادربزرگ، خاله، عمه، خواهر و همسران آن‌ها همه و همه از فعالان خیاط‌خانه بوده‌اند و خاطراتی بسیار شیرین از هشت‌سال دفاع مقدس دارند. این دیدار به پایان می‌رسد و در ادامه، نوجوان که هنوز پاسخ پرسش خود را نگرفته است، برای دیدار دوباره با مجیبیان بار دیگر به محلۀ ابوالمعالی می‌رود؛ اما موفق به دیدار با او نمی‌شود و وی را به دارالقرآن راهنمایی می‌کنند که کلاس‌های آن از ۱۳۵۱ ش دایر است. سرانجام، نوجوان در خانۀ وقفی، با مجیبیان روبه‌رو می‌شود و از وی دربارۀ دفترچه‌ای می‌پرسد که آن را از ساک جبهۀ پدرش پیداکرده است. مجیبیان آن را بررسی می‌کند و پاسخ می‌دهد که این دفترچه‌ها را مادران یزدی می‌نوشتند و در جیب همۀ لباس‌هایی که برای رزمندگان می‌دوخته‌اند، می‌گذاشتند تا آن‌ها را دلگرم کنند و این دفترچه نوشتۀ خود اوست؛ سپس، حال پدر آن نوجوان را جویا می‌شود. در اینجا، نوجوان به فکر فرو می‌رود و دوربین روی چشم او زوم می‌شود و چند تصویر از جبهه و سایۀ صندلی چرخ‌دار به نمایش درمی‌آید؛ سپس، صندلی می‌چرخد و به سمت آسمان بالا می‌رود و بدین ترتیب، جانبازی و شهادت پدر نوجوان نشان داده می‌شود و فیلم به پایان می‌رسد (روشن‌بخش یزدی).
افزون‌بر مجیبیان، طاهر صادقی در نقش نوجوان در فیلم حضور دارد. فیلم مادرت از یزد در ۱۳۸۸ ش، به همت کمیسیون ایثارگران سازمان جهاد کشاورزی استان یزد به مدت بیست دقیقه تهیه و در ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ ش از سیمای استانی یزد پخش شد (همو).
فیلم‌برداری مستند بر اساس واقعیت‌های آن در این هفت موقعیت بوده است: ۱. سازمان جهاد کشاورزی، ۲. مسجد جامع یزد، ۳. مسجد ابوالمعالی، ۴. خانۀ وقفی دروازۀ قصاب‌ها، ۵. یکی از مراکز بسته‌بندی هدایای مردمی، ۶. خانۀ وقفی آقای زرکش در محلۀ گازرگاه و ۷. محلۀ و مقبرۀ ابوالمعالی (همو).
این مستند در نخستین جشنوارۀ فیلم کوتاه ایثار استان یزد
در ۱۳۹۰ ش شرکت کرد و در بخش نویسندگی و کارگردانی، دیپلم افتخار را به دست آورد؛ همچنین، مسعود استانداری جایزۀ بهترین تصویربرداری را برای این فیلم دریافت کرد.
مآخذ: روشن‌بخش یزدی، حسین (کارگردان فیلم مادرت از یزد)، مصاحبه با آرزو رحمتی مریم‌آباد، ۱۸ مرداد ۱۳۹۹؛ کلانتری سرچشمه، محمدرضا، اطلاعات شخصی.
/ محمدرضا کلانتری سرچشمه/