این مقاله تایید نهایی نشده است و صرفاً برای بررسی بصورت عمومی منتشر شده است. (غیر قابل استناد)
تجلایی باسمنج، علی (5 مرداد۱۳۳۸ – 25 اسفند۱۳۶۳)؛ مسئول طرح عملیات قرارگاه خاتم‌‌الانبیاء سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
علی تجلائی باسمنج در محله مارالان(شهید محمدمنتظری فعلی) شهر تبریز*مرکز استان آذربایجانشرقی* در یک خانواده مذهبی متولد شد. پدرش مقصود، فروشنده وسایل خیاطی و مادرش حوریه انتظارفرج، خانه‌‌دار بود، علی سه برادر و دوخواهر داشت و اوّلین فرزند خانواده بود(اداره ثبت احوال ...؛ فرهنگ...، ذیل نام).
علی دوره ابتدایی را در دبستان جهان‌‌شاه(شهید فکوری فعلی شهادت۸ مهر۱۳۶۰) در زادگاهش گذراند، سپس در دبیرستان حکمت(تربیت فعلی) نام‌‌نویسی و در خرداد۱۳۵۸ ، در رشته ریاضی(نظام قدیم) دیپلم گرفت(اداره آموزش‌‌و-پرورش ...)
او در دوره جوانی که با مبارزات ۲۹بهمن ۱۳۵۶مردم تبریز(چهلم روز بزرگداشت شهدای قیام ۱۹دی۱۳۵۶ مردم قم) و مبارزه ملّت ایران بر ضدحکومت پهلوی دوّم(1357-1320ش) همراه بود با حضور در راه‌‌پیمایی‌‌های مردمی، به این مبارزات پیوست.(احمدی زاویه، علی: ۱۳).
علی در اواخر آبان ۱۳۵۸ به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تبریز درآمد وسپس در دوره آموزشی شهید محسن چریک(سعید گلاب بخش شهادت ۱۷آبان ۱۳۵۹) در ۱۵دی۱۳۵۸ به مدّت ۱۵روز شرکت کرد(سپاه ...؛ گواهی تأیید).
او به عنوان مربی در پادگان آموزشی خاصبان*(پادگان سیدالشهداء وابسته به نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) واقع در جاده آذرشهر-تبریز، از دوره ششم تا دوره دهم در سال ۱۳۵۹ مشغول به خدمت گردید(همان).
علی در۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۹جهت پاکسازی منطقه شاهین‌‌دژ(یکی از شهرستان‌‌های استان آذربایجان‌‌غربی) به عنوان مسئول عملیات نیروهای آذربایجانشرقی به آن منطقه اعزام شد(همو، گواهی مسئولیت).
وی جهت آموزش مجاهدین و مبارزان افغانی به همراه ناصر بیرقی(هم‌‌رزم شهید و جانباز۷۰% جنگ تحمیلی) در اول تیر ۱۳۵۹ به افغانستان اعزام و با شروع جنگ تحمیلی در آبان همان سال به تبریز مراجعت نمود(همو، گواهی تأیید).
تجلایی پس از به بازگشت به ایران به عنوان مسئول عملیات و فرمانده نیروهای آذربایجانی در ۲۶ آبان ۱۳۵۹، درعملیات شکست محاصره سوسنگرد؛ واقع در منطقه جنوبی، سوسنگرد شرکت و در جریان عملیات مجروح و به بیمارستان امام خمینی* تبریز اعزام و تا اسفند ۱۳۵۹ تحت بستری و درمان قرار گرفت(همو؛ گواهی مسئولیت).
وی در ۳۱ مرداد ۱۳۶۰با خانم نسیبه عبدالعلی‌‌زاده(1339-1399ش) با جاری نمودن خطبه عقد توسط حضرت آیت‌‌الله شهید مدنی امام جمعه و نماینده حضرت امام(ره) در استان آذربایجانشرقی(شهادت ۲۰ شهریور ۱۳۶۰ به دست منافقان)، ازدواج کرد(همان).
علی مجدداً به عنوان مربی در دوره‌‌های چهاردهم و پانزدهم پادگان آموزشی خاصبان از مهر۱۳۶۰ تا ۲ آبان همان سال جهت آموزش پاسداران حضور یافت(همو، ...گواهی تأیید).
تجلایی سپس در عملیات زیر حضور یافت: عملیات فتح‌‌المبین، ۲ فروردین ۱۳۶۱، در منطقه جبهه‌‌ی جنوبی با رمز یا زهرا(س) با هدف آزادسازی منطقه غرب رودخانه کرخه و جاده دزفول-دهلران و تأمین اندیمشک، شوش، دزفول و جاده اندیمشک- اهواز در سمت فرمانده گردان‌‌های شهید مدنی* و شهید قاضی* درسازمان رزمی تیپ ۸ نجف اشرف؛ عملیات بیت‌‌المقدس، ۱۰ اردیبهشت۱۳۶۱، با رمز یا علی‌‌ابن‌‌ابیطالب، در جبهه‌‌ی جنوبی، غرب کارون، با هدف آزادسازی خرمشهر، جاده اهواز-خرمشهر، خارج کردن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد و نیز اهواز-آبادان از بُرد توپخانه دشمن و تامین مرز بین‌‌المللی با سمت جانشین تیپ یک عاشورا*؛ عملیات رمضان، ۲۲ تیر۱۳۶۱، جبهه‌‌ی جنوبی، شرق بصره، با رمز یا مهدی(عج) ادرکنی، با هدف تهدید بصره، از شرق و حضور در حاشیه شط‌‌العرب، با سمت مسئول طرح و عملیات تیپ یک عاشورا(همو؛ گواهی مسئولیت).
علی در آبان ۱۳۶۱ به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیرانشهر(یکی از شهرستان‌‌های جنوب‌‌غربی استان آذربایجان غربی) انتخاب و تا اوایل بهمن۱۳۶۱ در این مسئولیت مشغول انجام وظیفه گردید(همو، گواهی مسئولیت).
وی در ۱۸بهمن ۱۳۶۱در قرارگاه مشترک خاتم‌‌الانبیاء حضور یافت و در عملیات والفجرمقدماتی، جبهه‌‌ی جنوبی، شمال چزابه، با رمز یا الله، ۱۸بهمن۱۳۶۱، با هدف پیشروی به سوی العماره و تهدید آن در شرق شرکت نمود(همو، گواهی تأیید).
علی در۱۳۶۲ به سمت معاونت آموزش‌‌های تخصصی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب و مشغول انجام وظیفه گردید(همو، گواهی تأیید).
وی در عملیات والفجر۲، ۲۹ تیر۱۳۶۲، منطقه شمالی، با رمز یا الله، در منطقه حاج عمران با هدف تصرف حاج‌‌عمران و کنترل معابر تردد نیروهای دشمن، با سمت جانشین فرمانده سپاه پاسداران شهرستان پیرانشهر از طرف قرارگاه خاتم‌‌الانبیاء؛ عملیات والفجر۴ در۲۷مهر۱۳۶۲، در جبهه شمالی با رمز یا الله، در منطقه سلیمانیه-پنجوین با هدف تصرف درة شیلر و پنجوین و انسداد معابر تردد ضد انقلاب، از طرف قرارگاه خاتم‌‌الاانبیاء شرکت کرد(همو، گواهی مسئولیت).
تجلایی در مهر۱۳۶۲ از طرف قرارگاه خاتم‌‌الانبیاء جهت شرکت در دوره دافوس(دانشگاه فرماندهی و ستاد) ارتش به تهران اعزام گردید و تا مهر۱۳۶۳ مشغول طی دوره دافوس بود.(سپاه ...، گواهی تأیید؛ دانشگاه فرماندهی و ستاد ...).
علی در عملیات خیبر، ۳ اسفند ۱۳۶۳، جبهه جنوبی، تالاب هوراالهویزه(هورالعظیم، غرب دشت آزادگان) با هدف عبور از هور و تهدید بصره، با مسئولیت طرح عملیات قرارگاه خاتم‌‌الانبیاء، شرکت و بعد از عملیات خیبر به جانشینی فرماندهی قرارگاه ظفر انتخاب شد(همو، گواهی مسئولیت).
تجلایی در عملیات بدر، ۲۰اسفند۱۳۶۳، با رمز یا زهرا(س) در جبهه جنوبی، تالاب هورالهویزه(هورالعظیم، غرب دشت آزادگان)، با هدف قطع جاده بصره-العماره، عراق با حضور در گردان امام حسین(ع) لشکر۳۱عاشورا به فرماندهی اصغر قصاب عبدالهی(1340-1363) به عنوان نیروی آزاد شرکت و بعلت اصابت تیر تک تیراندازان بعثی به سینه‌‌اش به شهادت رسید و تاکنون اثری از پیکر پاکش بدست نیامده است(سپاه، گواهی مسئولیت؛ گواهی شهادت)
شهید تجلایی فرمانده‌‌ای فعال و پرتلاش، ولایت‌‌مدار، وقت‌‌شناس و منضبط بود که شبها کمتر می‌‌خوابید و نماز شب‌‌اش ترک نمی‌‌شد. او فردی باهوش، مقتدر و دوست‌‌داشتنی و در تمام ماموریت‌‌ها همیشه پیشرو بود. با قرآن و نهج‌‌البلاغه مانوس بود. استعداد فراوانی در طراحی و عملیات داشت و مسئولیت‌‌هایی که به وی محول می‌‌شد، به بهترین نحو انجام می‌‌داد.(زندگی‌‌نامه شهید)
در قسمتی از وصیت‌‌نامه شهید جاویدالاثر علی تجلایی آمده است «بسم رب المخلصین... برادران پاسدارم! امیدوارم با بزرگواری خودتان این بنده ذلیل خدا را عفو کنید. سفارشی چند از مولایمان علی(ع) برای شما دارم. در همه حال پرهیزگار باشید و خدا را ناظر و حاضر بر اعمال خود بدانید. یاور ستمدیدگان و مستمندان جامعه و یاور تمامی مستضعفان باشید، مبادا یتیمان و فرزندان شهدا را فراموش کنید. سلسه مراتب و اطاعت از مسئولین را با توجه اصل ولایت فقیه رعایت کنید، در هر زمان، در هر مکان با دست، زبان، عمل، امر به معروف و نهی از منکر کنید، برادران مسئول! که به‌‌طور مستمر در جهت پیشبرد اهداف انقلاب، شبانه روزی فعالیت می‌‌کنید، به عدالت در کارهایتان و تصمیم‌‌گیری‌‌هایتان به عنوان یک مرز ایمان داشته باشید. عدالت را فدای مصلحت نکنید، پرحوصله باشید و در برآوردن حاجات و نیازهای آنها بکوشید. در قلب خود مهربانی و لطف به مردم را بیدار کنید و طوری رفتار نکنید که از شما کراهت داشته باشند. برایم الهام شده که این‌‌بار اگر خداوند رحمان و رحیم بخواهد، به فیض شهادت نائل خواهم آمد» (بش).
به پاس فداکاری و رشادت‌‌های شهید علی‌‌تجلایی در عملیات رزمی، شجاعت و فعالیت وی در کسب فتوحات مهم در دفاع مقدس و اعتلای کلمه اسلام، پایداری انقلاب و حفظ میهن اسلامی از طرف امام خامنه‌‌ای فرماندهی کل قوا، نشان درجه ۳ فتح به خانواده وی اهدا شد(بش).
به پاس نکوداشت یاد شهید، نام وی بر یکی از پادگان‌‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در نزدیکی پلیس‌‌راه تبریز- میانه گذاشته شده همچنین در منطقه مارالان(شهید محمدمنتظری فعلی) شهرک مسکونی به نام شهید تجلایی به نام او مزین شده است(اطلاعات نگارنده).
یادواره شهید، همه ساله در سالگرد شهادت، شهدای عملیات خیبر و بدر در شهر تبریز برگزار می‌‌شود(سپاه...، حفظ آثار)
از شهید علی تجلایی دو فرزند دختر به نام‌‌های مریم(معلم) و حنانه(خانه‌‌دار) به یادگار مانده است(همان، صفحه دوم شناسنامه).
مأخذ: اداره آموزش‌‌وپرورش شهرستان تبریز، گواهی امتحانات، سند بی‌‌تا، سند بش، موجود در اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌‌های دفاع مقدس استان آذربایجانشرقی، اداره ثبت احوال شهرستان تبریز، شناسنامه، سند بش، موجود در همان جا، احمدی زاویه، علی، تجلایی در سوسنگرد، تبریز، نشر معبر آسمانی، ۱۴۰۰ش، تجلایی باسمنج، علی، وصیت‌‌نامه، سند بی‌‌تا، سند بش، موجود در همو؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان آذربایجان شرقی، گواهی مجروحیت، سند بی‌‌تا، سند بش، موجود در همو، همان، گواهی مسئولیت، سند‌‌بی‌‌تا، سند بش، موجود در همو؛ همو، گواهی شهادت سند بی‌‌تا، سند بش، موجود در همو؛ فرهنگ اعلام شهدا، بنیاد شهید و امور ایثارگران آذربایجانشرقی، جلد یک مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران/نشر شاهد/ 1395؛ لوح اهدای نشان درجه ۳ فتح، سند بی‌‌تا، سند بش موجود در خمو؛ لوح اهدای نشان درجه ۳ فتح، سند بی‌‌تا، سند بش موجود در همو؛ دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، سند بی‌‌تا، سند بش، موجود در همو، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اذربایجان‌‌شرقی، سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌‌های دفاع مقدس، سند بی‌‌تا، سند بش موجود در همو. می
/امیرهادی شیرزادی/