امام حسین(ع) (1)، گردان، گردانی موقت از نیروهای پاسدار و بسیجی سپاه اراک در تیپ ۲۲ بدر (خرمشهر) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
در ۷ اسفند ۱۳۶۰، چهارصد تن از پاسداران و بسیجیان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اراک، که تاکنون آموزش نظامی ندیده بودند، برای گذراندن دورة آموزش عمومی نظامی به‌سرپرستی جواد صالحی، به مدت سی روز، به پادگان حمزه سیدالشهدا(ع) تهران (21 حمزه) گسیل و پس از طی مراحل آموزش در ۱۱ فروردین ۱۳۶۱، بخشی از نیروهای آموزشدیده با مسئولیت ناصر بختیاری* و بخشی نیز، با مسئولیت رحیم آنجفی* برای اعزام به جبهه، تحویل پادگان امام حسن(ع) شدند (هاشمی؛ وفایی مقدم). در همین زمان، با ورود شماری از نیروهای اعزام‌مجدد به پادگان امام حسن(ع)، پس از دو روز، نخست، همة نیروها به شهرک شهید بهشتی (پایگاه - شمال شرق اهواز)؛ و سپس به دانشگاه شهید چمران گسیل و یک روز در آنجا استقرار یافتند. افزون‌بر آن، شمار دیگری از رزمندگان اعزام‌مجدد سپاه اراک نیز، به نیروها اضافه شدند و به پایگاه پنجم شکاری امیدیه ماهشهر (جادۀ اهواز - ماهشهر بیست کیلومتری شهر امیدیه) رفتند. در این پایگاه، نیروها در دو گردان امام حسن(ع)* و امام حسین(ع) سازماندهی (همان دو؛ حبیبی) و هر دو گردان در سازمان رزم تیپ ۲۲ بدر (خرمشهر) قرار گرفتند (کیهان‌پناه، ص ۹۲). سازمان گردان امام حسین(ع)، به استعداد سیصد تن، بدین‌ترتیب شکل گرفت: فرمانده، رحیم آنجفی؛ جانشین، کریم آنجفی؛ فرماندهان گروهان‌ها به‌ترتیب: گروهان ۱، سید اسماعیل هاشمی؛ گروهان ۲، محمد پورملایری؛ گروهان ۳، یعقوبعلی صیدی *؛ تدارکات، غلامرضا قاری؛ مخابرات، عبدالحمید امامی؛ تسلیحات، غلامرضا خدیمی؛ تعاون، باقر نحوی؛ بی‌سیمچی، غلامرضا شکیبافرد*؛ مسئول گروه تخریب، سعید پرویزیان و چند تن نیز، در مقام راهنما از سپاه خرمشهر همراه کادر گردان بودند (وفایی‌مقدم؛ هاشمی).
در طول دوازده روز استقرار در پایگاه، آموزش‌های نظامی ازجمله: آمادگی جسمانی، عبور از باتلاق، پیاده‌روی روزانه و شبانه به مسافت حدود پانزده کیلومتر، برای نیروهای گردان برگزار شد؛ سپس، به سمت آبادان حرکت و تا ۵ اردیبهشت ۱۳۶۱، در مدرسة سلمان فارسی مستقر شدند و آموزش‌های تخصصی تخریب، مخابرات، امداد و حمل مجروح را فراگرفتند (همان‌دو؛ حبیبی).
پس‌ازآن، گردان به منطقة دارخوین (حد فاصل روستای دارخوین و سلمانیه کیلومتر ۳۷ جادۀ آبادان - اهواز)، منطقة تجمع تیپ ۲۲ بدر گسیل و در چادرهای آن محل مستقر و به سلاح‌هایی همچون: کلاشینکف، تیربار گرینف، ژ ۳ و آر.پی.چی ۷ و انواع نارنجک‌های دستی تجهیز شدند و پس از استقرار در دارخوین، آمادۀ شناسایی منطقه و محورهای عملیات شدند؛ بدین‌‌منظور، برای آشنایی با وضعیت زمین، موانع، استحکامات و معبرها، باید از رودخانة کارون تا جادة اهواز - خرمشهر به مسافت میانگین چهارده کیلومتر، مرحله‌به‌مرحله شناسایی می‌شد. واحد اطلاعات‌وعملیات تیپ، هر شب شماری از نیروهای کادر، فرماندهان گردان و گروهان‌ها را برای شناسایی منطقه می‌برد. در ساعت شب ۷ اردیبهشت ۱۳۶۱، گروه شناسایی با کشتی‌های عراقی مواجه و در عبور از رودخانة کارون، تعجیل کردند و بیش از ظرفیتِ قایق سوار شدند؛ به همین سبب یکی از قایق‌ها غرق و شش تن از نیروهای تیپ، ازجمله: محمود چقایی و مهدی جودکی از گردان امام حسین(ع)به شهادت رسیدند (همان‌ها).
عملیات بیت‌المقدس (10 اردیبهشت ۱۳۶۱) که با رمز «یا علی بن ابیطالب(ع)» در غرب رود کارون، باهدف آزادسازی شهرهای خرمشهر، هویزه و جادة اهواز - خرمشهر اجرا شد (کیهان‌پناه، ص ۴۹)، تیپ ۲۲ بدر زیرامر قرارگاه نصر ۵ مأموریت داشت با عبور از رودخانة کارون و پیشروی تا جادة اهواز ـ خرمشهر، سرپل را تصرف و با ادامة پیشروی، مرز را تأمین و خرمشهر را آزاد کند (همو، ص ۱۲۲)؛ به همین منظور، گردان امام حسین(ع) در ۹ اردیبهشت ۱۳۶۱، از منطقة تجمع دارخوین بهطرف منطقة عملیاتی (حد فاصل روستاهای مسعودیه تا سلمانیه) حرکت کرد و نیروها با عبور از پل شناور نظامی پیروزی (پل تاکتیکی پی.ام.پی)، شبانه مسافت حدود چهارده کیلومتر را پیمودند (وفایی‌مقدم).
با روشن‌شدن هوا و برخورد با میدان مین، گروه تخریب وارد عمل شد تا معبری برای عبور نیروها باز کند؛ اما مسئول گروه تخریب، سعید پرویزیان براثر برخورد با تلة انفجاری، فرهاد هدایتی و محسن صالحی به شهادت رسیدند. با صدای مهیب انفجار، عراقی‌ها متوجة حضور نیروهای گردان شدند و آنان را هدف تیربار و ضد هوایی قرار دادند. ازآنجاکه نیروهای گردان در زمین هموار نبرد می‌کردند، از سه طرف به آنها حمله شد و در وضعیت بحرانی قرار گرفتند؛ اما با درایت و شجاعت فرمانده گردان، نیروها به حرکت ادامه دادند و با پیشروی نیروهای خودی از سایر محورها، آتش دشمن کم‌تر شد و نیروهای گردان توانستند با حداقل خسارت وارد خاکریز شوند و آن را تصرف کنند (همو؛ مختاری).
پس از فتح این خاکریز که نخستین ردة پدافندی عراقی‌ها بود، نیروهای گردان پس از طی مسافتی، به نزدیکی جادة اهواز - خرمشهر رسیدند و دوباره با نیروهای ارتش عراق درگیر شدند که در مواضع پدافندی روی جاده مستقر بودند (جانبازان ... ).
در مرحلة دوم عملیات، تیپ ۲۲ بدر، مأموریت آفندی نداشت و گردان‌های تیپ ازجمله: امام حسین(ع) در خط پدافندی مستقر و مشغول استحکام مواضع پدافندی بودند (کیهان‌پناه، ص ۱۵۵).
در مرحلة سوم عملیات که در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۶۱، اجرا شد، قرارگاه نصر مأموریت داشت برای تصرف جاة خرمشهر - شلمچه و بستن راه‌های عقب‌نشینی و نیز، محاصرة نیروهای عراقی در خرمشهر در محدودة نهر عرایض عملیات کند (همان، ص ۱۷۲ و ۱۸۴).
این گردان در مرحلة سوم عملیات، افزون‌بر پدافند از مواضع بهدستآمده، در احتیاط گردان‌های خط‌شکن قرار داشت و بعد از مرحلة سوم عملیات تا ۲۷ اردیبهشت، در منطقة عرایض شلمچه (حدود سه کیلومتری خرمشهر) مستقر؛ و سپس، به منطقۀ دارخوین منتقل شد و پس از دو روز، نیروها به اراک برگشتند و گردان منحل شد (وفایی‌مقدم؛ حبیبی؛ هاشمی؛ مختاری).
درمجموع نُه تن از نیروهای گردان به شهادت رسیدند (اداره ... ) و از آمار مجروحان اطلاعاتی به دست نیامد.
مآخذ: اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان مرکزی، فهرست شهدای گردان در عملیات بیت‌المقدس، بی‌تا، بش، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان مرکزی؛ حبیبی، مرتضی (مسئول دسته) مصاحبه با نویسنده، ۷ آذر ۱۴۰۳؛ مختاری، مجتبی (بی‌سیمچی) مصاحبه با سعید وفایی‌مقدم، ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۹؛ کیهان‌پناه، امیرحسین، اطلس نبرد بیت‌المقدس، به کوشش گروه مطالعات و جغرافیای نظامی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۹۶ ش؛ هاشمی، سید اسماعیل (فرمانده گروهان ۱) مصاحبه با نویسنده، ۷ آذر ۱۴۰۳؛ وفایی‌مقدم سعید (از رزمندگان گردان امام حسن(ع))، جانبازان روح‌الله: نقش استان مرکزی در جنگ (منتشرنشده)، به کوشش حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه حضرت روح الله(ره) استان مرکزی، ۱۳۹۹ ش.
/سعید وفایی‌مقدم، زهرا مرادی/