ادهمی چهارفرسخی، از خانواده‌های نامور استان یزد با سه تن شهید، عباس، مرتضی و جلیل، در جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران (31 شهریور ۱۳۵۹-29 مرداد ۱۳۶۷).
پدر این سه شهید، نصرالله، در روستای کوهپایه، واقع در استان کرمان زاده شد. در ۱۳۴۱ ش، اندکی بعد از ازدواج اولش با سکینة فارسی، که حاصل آن یازده فرزند از جمله عباس بود، برای تأمین معاش خانواده، به شهر یزد* مهاجرت کرد و در آنجا، به کارگری پرداخت. مرتضی و جلیل و دو فرزند دیگر هم نتیجۀ ازدواج دوم او با سکینه بوئی‌آبادی بودند (فرهنگ ... ، ذیل نام‌ها).
1. عباس ادهمی چهارفرسخی (7 آبان ۱۳۴۱-13 اسفند ۱۳۶۰): او در روستای کوهبَنان شهرستان کوهبنان زاده شد. چهار ماه بیشتر نداشت که همراه مادرش به یزد رفت. تا ششم ابتدایی در دبستان ادب یزد درس خواند؛ اما به‌سبب مشکلات اقتصادی، درسش را نیمه‌تمام گذاشت و در کارخانة نساجی سعادت مشغول به کار شد (تحقیقات ... کنگره ... ، بش).
او با وجود سن کم در راه‌پیمایی‌های مردمی بر ضد حکومت پهلوی، شرکت می‌کرد. پس از پیروزی انقلاب نیز دوره‌های آموزشی بسیج را گذراند و در ۱۳۵۹ ش، برای حضور در جبهه، به سربازی رفت. دورۀ آموزشی خدمتش را در پادگان ۰۵ کرمان گذراند؛ با پایان دوره، برای ادامة خدمت، به تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی اهواز اعزام شد و به دهلاویه، واقع در شمال غربی سوسنگرد در غرب استان خوزستان رفت و در آن منطقه، براثر اصابت ترکش به پایش مجروح و به بیمارستان نمازی شیراز منتقل شد. او پس از بهبودیافتن به جبهه بازگشت و سرانجام، با سمت تک‌تیرانداز، در منطقة رقابیه در جنوب غربی شوش واقع در شمال غربی استان خوزستان، براثر اصابت ترکش به شکم، سر، دست و پایش به شهادت رسید و پیکرش در گلزار شهدای آرامستان خُلد برین* یزد به خاک سپرده شد (فرهنگ ... ، ذیل نام؛ تحقیقات ... کنگره، بش).
در قسمتی از وصیت‌نامة شهید عباس ادهمی آمده است: «باری‌تعالی وضعیت ما را تغییر نمی‌دهد، مگر آنکه خودمان تصمیم بگیریم و اراده بکنیم» (بش).
2. مرتضی ادهمی چهارفرسخی (19 اردیبهشت ۱۳۴۵-21 بهمن ۱۳۶۱): او در شهر یزد متولد شد (اداره ... ، شناسنامة مرتضی ... ) و همانند برادر بزرگ‌ترش، عباس، دورۀ ابتدایی را در دبستان ادب یزد گذراند. او نیز به‌سبب فقر، درسش را نیمه‌تمام گذاشت و از نوجوانی در کارخانة نساجی سعادت به کار مشغول شد (پارسائیان، ص ۳۸۱). مرتضی نیز با وجود سن کم در راه‌پیمایی‌های مردمی و مجالس مذهبی مساجد شرکت می‌کرد و با شهادت برادرش، عباس، به بسیج پیوست و در ۱۳۶۱ ش، همراه دو برادر دیگرش، در قالب نیروی بسیجی به گردان قمر بنی‌هاشم(ع)* لشکر ۸ نجف اشرف، که در آن‌زمان در جنگل اَمقر/ عمقر ، شمال شهر بستان، مستقر بود، اعزام شد؛ پس‌ازآن، با سمت آر.پی.جی‌زن در عملیات والفجر مقدماتی (17 بهمن ۱۳۶۱)، در جبهة جنوبی، شمال چزابه، با هدف پیشروی به سوی العمارة عراق و تهدید آن در شرق حضور یافت و در همان عملیات به شهادت رسید؛ اما پیکرش مفقود شد. سرانجام، پس از حدود هفت سال، در جریان تفحص پیکر شهدا، پیدا شد و در ۱۸ آذر ۱۳۶۹، در گلزار شهدای آرامستان خُلدِ برین یزد آرام گرفت (سپاه ... ، گواهی خدمت مرتضی ... ، گواهی شهادت مرتضی ... ؛ تحقیقات ... کنگره، بش).
در قسمتی از وصیت‌نامة شهید مرتضی ادهمی آمده است: «ما در زمانی هستیم که باید راه شهیدان کربلا را ادامه دهیم. ما مثل امام حسین (ع) به میدان آمده‌ایم و باید مثل او شهید شویم. فقط صدام نیست که با ما می‌جنگد. ما با تمامی ابر‌قدرت‌های شرق و غرب و کشورهای مرتجع عربی می‌جنگیم» (بش).
3. جلیل ادهمی چهارفرسخی (13 آبان ۱۳۴۸- 18 فروردین ۱۳۶۶): او در شهر یزد متولد شد و دورۀ ابتدایی را در مدرسة ادب و دورۀ راهنمایی را در مدرسة جیحون گذراند. ازآن‌جاکه به‌سبب سن کم از اعزامش به جبهه ممانعت می‌شد، با دست‌کاری شناسنامه و تغییردادن سال تولدش، در ۱۳۶۲ ش، به جبهه رفت (اداره، شناسنامۀ جلیل ... ؛ پارسائیان، ص ۳۸۲).
او که پیش‌تر، دوره‌های آموزش عمومی نظامی را در پایگاه‌های بسیج گذرانده بود، در ۲ دی ۱۳۶۲، به جبهه‌های جنوب اعزام شد و به تیپ مستقل پیادة ۱۸ الغدیر* پیوست. جلیل مدتی در خط پدافندی تیپ حضور داشت؛ سپس در عملیات خیبر (3 اسفند ۱۳۶۲)، در جبهة جنوبی، تالاب هورالهویزه (هورالعظیم، غرب دشت آزادگان) با هدف عبور از هور و تهدید بصره از شمال، شرکت کرد و تا ۵ شهریور ۱۳۶۳، در مأموریت‌های مختلف تیپ حضور داشت. در این دوره، نخست، تیربارچی و در ماه‌های آخر، آر.پی.جی‌زن بود. از ۱۵ مهر ۱۳۶۳ تا ۲۸ فروردین ۱۳۶۴، مسئولیت تسلیحات و مخابرات یکی از گردان‌های تیپ را بر عهده داشت و در عملیات بدر (20 اسفند ۱۳۶۳)، در جبهة جنوبی، تالاب هورالهویزه با هدف قطع جادة بصره ـ العماره و تهدید بصره از شمال، شرکت کرد که براثر اصابت ترکش به صورت و تیر به گردنش، به موج گرفتگی شدید دچار و تصور شد که به شهادت رسیده است؛ اما پیش از ورودش به سردخانه، یکی از دوستانش متوجه حرکت انگشت وی و زنده بودنش شد و او را به بیمارستان بازگرداندند. پس از دو ماه، فلج وی به‌تدریج بهبود یافت. چند ماه بعد، در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۶۴، به نیروهای غواص تیپ پیوست و در دو عملیات شرکت کرد: ۱. قدس ۵ (15 مرداد ۱۳۶۴)، در جبهة جنوبی، تالاب هورالهویزه با هدف تصرف پاسگاه الیج؛ و ۲. تک پشتیبانی عملیات والفجر ۸ (20 بهمن ۱۳۶۴)، در جزایر ام‌الرصاص و ام‌البابی (هر دو از جزایر اروندرود و جزو خاک عراق؛ پارسائیان، ص ۳۸۳؛ تحقیقات ... کنگره، بش؛ سپاه، گواهی خدمت جلیل ... ).
جلیل در ۵ تیر ۱۳۶۵، تغییر عضویت داد و در قالب پاسدار وظیفه در این عملیات‌ها شرکت کرد: ۱. کربلای ۴ (3 دی ۱۳۶۵)، در جبهة جنوبی، ابوالخصیب با هدف تصرف ابوالخصیب و محاصرۀ نیروهای مستقر در شبه‌جزیرۀ فاو (جنوب شرقی عراق) و تهدید بصره از جنوب؛ و ۲. کربلای ۵ (19 دی ۱۳۶۵)، در جبهة جنوبی (شلمچه)، با هدف تصرف شلمچه و پیشروی به سوی بصره (تحقیقات ... مدیریت ... ، بش؛ سپاه، حکم ... ). جلیل سرانجام، در جریان عملیات کربلای ۸، (18 فروردین ۱۳۶۶)، در منطقة شلمچه با هدف تأمین کانال زوجی و توسعۀ منطقۀ تصرف‌شده در غرب کانال پرورش ماهی اجرا شد، براثر اصابت ترکش به سر و موج‌گرفتگی، به شهادت رسید و همانند برادرش، جنازه‌اش مفقود و پس از هشت سال، در جریان تفحص پیکر شهدا پیدا شد و در ۷ تیر ۱۳۷۴، پس از تشییع، در گلزار شهدای آرامستان خُلدِ برین یزد به خاک سپرده شد (سپاه، گواهی شهادت جلیل ... ).
از خصوصیات اخلاقی وی می‌توان به روحیة شادی شوخ‌طبعی‌اش اشاره کرد؛ به طوری‌که، همه از مصاحبت با او لذت می‌بردند (تحقیقات ... مدیریت، بش).
در ۱۳۸۷ ش، رئیس‌جمهور وقت در سفر استانی به یزد، نشان ملی ایثار را به خانوادة شهیدان ادهمی چهارفرسخی اعطا کرد. برای نکوداشت نام این شهیدان، از سوی شهرداری استان یزد، خیابانی به یاد این برادران شهید، نام‌گذاری شده است (شهرداری ... ).
مآخذ: ادارة ثبت‌احوال شهرستان یزد، شناسنامة جلیل ادهمی چهارفرسخی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد؛ همان، شناسنامة مرتضی ادهمی چهارفرسخی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ ادهمی چهارفرسخی، عباس، وصیت‌نامه، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ ادهمی چهارفرسخی، مرتضی، وصیت‌نامه، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ پارسائیان، محمدجواد، معراج (یادنامۀ شهدای محدودۀ حوزة هفت مقاومت بسیج حضرت روح‌الله (ره) سپاه ناحیة یزد)، یزد: بنیاد فرهنگی پژوهشی ریحانبببالرسول، ۱۳۸۲ ش؛ تحقیقات منتشرنشدة کنگرة بزرگداشت سرداران و چهارهزار شهید استان یزد (دفتر اطلاعات فردی شهیدان ادهمی چهارفرسخی)، بی‌تا، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد؛ تحقیقات منتشرنشدۀ مدیریت ایثارگران تیپ مستقل پیادة ۱۸ الغدیر یزد (زندگی‌نامة شهیدان ادهمی چهارفرسخی)، بی‌تا، موجود در همان‌جا؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان یزد، حکم کارگزینی جلیل ادهمی چهارفرسخی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ همان، گواهی خدمت جلیل ادهمی چهارفرسخی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ همان، گواهی خدمت مرتضی ادهمی چهارفرسخی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ همان، گواهی شهادت جلیل ادهمی چهارفرسخی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ همان، گواهی شهادت مرتضی ادهمی چهارفرسخی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ شهرداری یزد، گزارش نام‌گذاری، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ فرهنگ اعلام شهدا: استان یزد، به کوشش مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: شاهد، ۱۳۹۵ ش.
/ راضیه ساقی/