امام حسین(ع)، گردان (1)، گردانی با فرماندهان و نیروهایی از استان یزد، زیرامر تیپ ۲۵ کربلای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.

این گردان در اردیبهشت ۱۳۶۱ و در حسینیۀ صفار، در غرب شهر یزد سازمان‌دهی شد. رزمندگان این گردان متشکل از نیروهای سپاه پاسداران و بسیج استان یزد بود که نخست، دورۀ یک‌هفته‌ای آموزش نظامی را در پادگان شهید بهشتی* (باغ خان* سابق، در شش‌کیلومتری جادۀ یزد ـ تفت) و در ادامه، دورۀ یک‌ماهۀ آموزش تکمیلی را در پادگان امام حسین(ع) خمینی‌شهر (شمال ‌غربی اصفهان) گذراندند. اکبر فتوحی، مسئول اعزام نیروهای استان یزد، این گردان را سازمان‌دهی کرد که به‌سبب هم‌زمانی سازمان‌دهی‌اش با ولادت امام حسین(ع)، گردان امام حسین(ع) نام گرفت. این گردان به فرماندهی محمد تفکری بافقی* و جانشینی سید حبیب‌الله میرخلیلی برای شرکت در جنگ، به پادگان شهید بهشتی اهواز (مرکز تربیت‌معلم پسران اهواز) گسیل و در آنجا، به تیپ ۲۵ کربلا، به فرماندهی مرتضی قربانی مأمور شد (مصون؛ یاوری).

پس از استقرار گردان در اهواز تغییراتی در کادر فرماندهی گردان بدین ترتیب ایجاد شد: فرمانده گردان ذبیح‌الله عاصی‌زادۀ اردکانی*؛ جانشین‌های اول و دوم به‌ترتیب، محمد تفکری بافقی و سید حبیب‌الله میرخلیلی؛ فرمانده گروهان ۱ علی‌اصغر انتظاری*؛ فرمانده گروهان ۲ احمد طایفی نصرآبادی*؛ و فرمانده گروهان ۳ محمدعلی سراجی. افزون‌بر بخش‌های ستادی و پشتیبانی، سه گروهان با استعداد سه دسته و هر دسته هم سه گرو با هفت تن نیرو داشت (یزدانی، ص ۶۶-67؛ احمدآبادی).

گردان امام حسین(ع) پس از سازمان‌دهی و مسلح شدن، برای شرکت در عملیات آتی، در مدت ۴۵ روز، آموزش‌های عمومی مانند پیاده‌روی، اسلحه‌شناسی، تیراندازی، رزمایش و رزم شبانه را گذراند (مصون)؛ سپس، با دستور فرمانده تیپ، گروهان ۲ از آن جدا و گروهانی از نیروهای استان‌های شمالی جایگزین و با مأموریت خط‌شکن، در منطقۀ شلمچه (جنوب ‌غربی خوزستان) مستقر شد. در پایان هم فرماندهان از روی کالک، نقشه و اطلاعات جمع‌آوری‌شده، توجیه و آمادۀ شرکت در نبرد شدند (یاوری).

عملیات رمضان:  گردان امام حسین(ع) در ۲۳ تیر ۱۳۶۱، همراه با دیگر یگان‌های خط‌شکن، با رمز «یا صاحب‌الزمان(عج) ادرکنی»، در منطقۀ شلمچه و شرق بصره، به مواضع نیروهای ارتش بعث عراق حمله کرد. با آغاز نبرد، ازآنجاکه نیروهای گروهان ۱ (خط‌شکن)، پس از رسیدن به دژ مرزی ۀبا میدان مین روبه‌رو شدند، به‌ناچار، برای رسیدن به سنگرهای دشمن، به شکل سینه‌خیز و در میدان مین، به سمت اهدافشان حرکت کردند که انفجار مین منور در مسیرشان، سبب هوشیاری نیروهای عراقی شد و آن‌ها با ریختن آتش پرحجم کوشیدند پیشروی نیروهی گردان را سد کنند که دراین‌بین، شماری شهید و مجروح شدند؛ اما دیگر نیروها توانستند با فداکاری محمد تفکری بافقی، جانشین اول گردان، به پیشروی ادامه دهند (همو؛ نیز حبیبی، ص ۱۸۷؛ رنجبر، ص ۷۲). وضعیت بحرانی گروهان و مقاومت شدید دشمن، سبب شد که عاصی‌زاده با حضور در خط مقدم نبرد، فرماندهی گروهان را بر عهده بگیرد و تیربار دشمن را، که مانع حرکت نیروها شده بود، منهدم کند. پس‌ازاین، گروهان باتوجه‌به تلفات زیادش برای بازسازی به عقب بازگشت (همو، ص ۷۴؛ سراجی).

مرحلۀ دوم عملیات، با رسیدن گروهان ۳ به خط و با بریدن دژ و پیشروی به سمت پل کانال پرورش ماهی (کانالی به طول تقریبی سه کیلومتر و عرض هزار متر در شمال ‌غربی شلمچه و شرق شهر بصرۀ عراق)، در محور میانی منطقۀ نبرد ادامه یافت. به دنبال آن، نیروهای عراقی برای بازپس‌گیری مواضعشان، شبانه به این گروهان حمله کردند. هرچند درنتیجۀ آن شماری از نیروهای گروهان زخمی و شهید شدند اما دفع پاتک با موفقیت انجام گرفت. با ادامۀ عملیات، برای جلوگیری از نفوذ دشمن، گروهان به پل کانال پرورش ماهی نزدیک و میان کانالی در نزدیکی پل مستقر شد. فرمانده گردان هم دستور داد برای جلوگیری از نفوذ نیروهای عراق به مواضع گروهان، دهانۀ پل بسته شود. فرمانده گروهان ۳ نیز با حرکت به سمت چپ (جنوب) و با کمک یکی از نیروهای آر.پی.‌جی‌ زن، یک دستگاه تانک دشمن را در دهانۀ پل منهدم کرد و بدین‌ترتیب پل بسته شد. در این مرحله، مأموریت گردان با موفقیت به پایان رسید و نیروها در همین منطقه، به پدافند از مواضع تصرف‌شده، اقدام کردند (همو). در ادامه، براثر شدت حملات هوایی و زمینی ارتش بعث، نیروهای گروهان ناچار به عقب‌نشینی و به گروهان ۱ ملحق شدند؛ اما فرماندهان عملیات، دستور عقب‌نشینی به مواضع اولیۀ را دادند که در مسیر بازگشت، با آتش دشمن و تلفات سنگین روبه‌رو شدند (همو).

در این عملیات شمار زیادی از نیروهای گردان ازجمله: محمد تفکری بافقی؛ محمدعلی فلاح یخدانی*، جانشین فرمانده گروهان ۱؛ محمدحسن ذوالفقاری*، جانشین گروهان ۲؛ و جلیل دهقانی تفتی*، جانشین فرمانده گروهان ۳ شهید شدند (فرهنگ ... ، ذیل نام‌ها).

مآخذ:  احمدآبادی، غلامعلی (کمک آر.پی‌.جی زن گروهان ۳ گردان امام حسین(ع))، مصاحبه با لیلا سلطانی، ۲ آبان ۱۳۹۷؛ حبیبی، ابوالقاسم، خوزستان در جنگ ایران و عراق، تهران: مرکز اسناد دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۹۲ ش؛ رنجبر، عباس و محمدهادی خسروی‌راد، محلۀ میرها (خاطرات حجت‌الاسلام سید حبیب‌الله میرخلیلی)، یزد: خط‌شکنان، ۱۳۹۹ ش؛ سراجی، محمدعلی (فرمانده گروهان ۳ گردان امام حسین(ع))، مصاحبه با لیلا سلطانی، ۶ آذر ۱۳۹۷؛ فرهنگ اعلام شهدا: استان یزد، به کوشش مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: شاهد، ۱۳۹۵ ش؛ مصون، محمدحسن (فرمانده دستۀ گروهان ۱ گردان امام حسین(ع))، مصاحبه با لیلا سلطانی، ۲ آبان ۱۳۹۷؛ یاوری، محمدعلی (فرمانده دستۀ گروهان ۱ گردان امام حسین(ع))، مصاحبه با همو، ۲ آبان ۱۳۹۷؛ یزدانی، کرامت، سردار الغدیر (زندگی‌نامة سردار ذبیح‌الله عاصی‌زاده)، یزد: کنگرة بزرگداشت سرداران و ۳۷۰۰ شهید استان یزد، ۱۳۷۹ ش.

/ مریم رمضانی/