باقیان زارچی، محمدعلی (2 فروردین ۱۳۴۵- 18 فروردین ۱۳۶۶)، مسئول محور شناسایی واحد اطلاعات‌وعملیات تیپ مستقل پیادۀ ۱۸ الغدیر نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
باقیان زارچی در بخش زارچ شهرستان یزد* در خانواده‌ای مذهبی زاده شد. پدرش، حسین، کشاورز و مادرش، فاطمه صغری وکیلی، خانه‌دار بود. محمدعلی از شش‌سالگی به‌رغم کودکی و ناتوانی جسمی، به روزه‌گرفتن اصرار داشت. او دورۀ ابتدایی را در ۱۳۵۶ ش در مدرسۀ فدایی (شهید اخوان کنونی) و دورۀ راهنمایی را در مدرسۀ عارف (شهید ذاکری کنونی) به گذراند. سپس تحصیلاتش را تا اول متوسطه در هنرستان شهید مدنی ادامه داد. مدتی تحصیل را رها کرد؛ اما هم‌زمان با حضور در جبهه ادامۀ تحصیل داد و موفق به اخذ دیپلم شد (تحقیقات ... ، بش؛ اداره ... ؛ وکیلی؛ باقیان زارچی، مهدی).
محمدعلی باقیان در تابستان ۱۳۶۲ ش عضو بسیج شهر یزد شد و پس از گذراندن دورۀ آموزش عمومی نظامی در پادگان شهید بهشتی* (باغ خان* سابق) یزد، به غرب خوزستان فرستاده شد و از ۱۸ آبان همان سال، به واحد اطلاعات‌وعملیات تیپ مستقل پیادۀ ۱۸ الغدیر* پیوست و در شناسایی منطقۀ طلائیه (جنوب غربی خوزستان) برای آماده‌سازی عملیات خیبر شرکت کرد. او در ۳ اسفند ۱۳۶۲، در همین عملیات، که در جبهة جنوبی، تالاب هورالهویزه (هورالعظیم، غرب دشت آزادگان) با هدف عبور از آن منطقه و تهدید بصره از شمال اجرا شد، حضور یافت. بعد از این عملیات، مدتی نیز در پاسگاه زید واقع در شمال غربی خرمشهر در مأموریت‌های شناسایی شرکت کرد (تحقیقات، بش؛ نیک‌روش؛ کمالی اردکانی).
او در عملیات قدس ۵ (15 مرداد ۱۳۶۴)، در غرب تالاب هورالهویزه با هدف تصرف پاسگاه الیج، با سمت مسئول محور شناسایی حضور یافت؛ بعدازآن، در تک پشتیبانی عملیات والفجر ۸ (20 بهمن ۱۳۶۴)، در جزایر ام‌الرصاص و ام‌البابی (هر دو از جزایر اروندرود و جزو خاک عراق)، مسئول تیم شناسایی بود که گردان امام علی(ع)* را در این عملیات راهنمایی می‌کرد. پس از آن، در عملیات کربلای ۴ (3 دی ۱۳۶۵)، در جبهة جنوبی، ابوالخصیب، با هدف تصرف آنجا و محاصرۀ نیروهای مستقر در شبه‌جزیرۀ فاو (جنوب شرقی عراق) و تهدید بصره از جنوب، مسئولیت محور شناسایی گردان غواص ثارالله(ع)* را بر عهده داشت؛ سپس در عملیات کربلای ۵ (19 دی ۱۳۶۵)، در جبهة جنوبی، شلمچه، با هدف تصرف این منطقه و پیشروی به سوی بصره، در همان یگان حضور داشت (نیک‌روش؛ کمالی اردکانی؛ تحقیقات، بش). مدتی بعد نیز در عملیات کربلای ۸ (18 فروردین ۱۳۶۶)، در جبهة جنوبی، شلمچه، با هدف تأمین کانال زوجی و توسعة منطقة تصرف‌شده در غرب کانال پرورش ماهی، با سمت فرمانده محور شناسایی شرکت کرد و در جریان همین عملیات، براثر اصابت گلوله به سرش شهید شد. پیکرش در باغ رضوان زارچ به خاک سپرده شد ( فرهنگ ... ، ذیل نام؛ کمالی اردکانی؛ وکیلی؛ ستاد ... ).
شهید محمدعلی باقیان فردی مهربان، قانع، متواضع و ساده‌زیست بود. در به‌جاآوردن فرایض دینی، به‌ویژه نماز بسیار مقید بود ( فرهنگ، همان‌جا). افزون‌بر این، به درس و مطالعه، علاقۀ بسیار داشت (باقیان زارچی، مهدی).
در بخشی از وصیت‌نامۀ او آمده است: «وصیت من همان وصیت تمام شهدای دیگر است و ما همة رزمندگان معصوم نبودیم و نیستیم، ولی خواستیم راه معصومین را ادامه دهیم. از ملت شهیدپرور می‌خواهم اسلام را یاری کنند که اسلام در خطر است و برای یاری‌کردن اسلام خودتان چشم باز کنید و خودتان این اسلام را بشناسید، اسلامی که به‌وسیلۀ این انقلاب اسلامی ایجاد می‌گردد. شما خدا و امام عصر مهدی (عج) را در نظر بگیرید و همة کارها را به نام خدای مهربان شروع کنید. امام عزیز نایب امام زمان (عج) را فراموش نکنید و ولایت فقیه را یاری دهید و در این زمان هرکس که می‌تواند به جبهه بیاید، بر او واجب است.» (بش).
خانوادۀ وی برای زنده نگهداشتن یاد و خاطرة این شهید، زمینی را برای ساخت پژوهش‌سرای دانش‌آموزی در اختیار آموزش‌وپرورش زارچ قرار داده‌اند که هم‌اکنون (1398 ش)، ساختمان آن به نام این شهید است (وکیلی).
مآخذ: ادارۀ ثبت‌احوال شهرستان یزد، شناسنامه، سند بی‌تا، سند بش، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد؛ باقیان زارچی، محمدعلی، وصیت‌نامه، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ باقیان زارچی، مهدی (برادر شهید)، مصاحبه با محمدحسین کاظمی، ۱۱ آبان ۱۳۹۸؛ تحقیقات منتشر‌نشدة سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان یزد (دفتر اطلاعات فردی شهید محمدعلی باقیان زارچی)، بی‌تا، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد؛ ستاد معراج شهدا، برگ گواهی شهادت، سند بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ فرهنگ اعلام شهدا: استان یزد، به کوشش مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: شاهد، ۱۳۹۵ ش؛ کمالی اردکانی، جواد (فرمانده وقت اطلاعات‌وعملیات تیپ مستقل پیادۀ ۱۸ الغدیر)، مصاحبه با محمدحسین کاظمی، ۱۵ آبان ۱۳۹۸؛ نیک‌روش، مرتضی (هم‌رزم شهید)، مصاحبه با همو، ۱۵ آبان ۱۳۹۸؛ وکیلی، فاطمه صغری (مادر شهید)، مصاحبه با فاطمه ذاکری، ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸.
/ فهیمه کاظمی/