پرواز تا جبرئیل، برنامه‌ای تلویزیونی دربارۀ معرفی شهدای استان یزد، به نویسندگی علی‌محمد خادمی و کارگردانی محمدرضا انباری میبدی.
علی‌محمد خادمی در ۱۳۵۰ ش در یزد به دنیا آمد. او در ۱۳۷۸ ش، در رشتۀ کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی از دانشگاه امام صادق(ع) فارغ‌التحصیل شد و از ۱۳۷۹ ش، در مقام تهیه‌کنندۀ تلویزیون در صداوسیمای مرکز یزد به فعالیت مشغول است. او هم‌اکنون (1389 ش)، عضو شورای بازبینی تئاتر استان است. ازجملۀ کارهای وی درزمینۀ دفاع مقدس می‌توان به کوچۀ گل محمدی (1382 ش)، امروز روز توست (1399 ش)، مسیر بهشت (1399 ش) و پلاک نقره‌ای (1386 ش) اشاره کرد (خادمی).
محمدرضا انباری متولد ۱۳۵۳ ش در تهران، فارغ‌التحصیل کارشناسی نقشه‌برداری از دانشگاه میبد یزد است. او از ۱۳۷۸ ش، همکاری خود را با صداوسیمای مرکز یزد آغاز کرد و نخست، در واحد پویانمایی مرکز به کار مشغول شد. در ۱۳۸۱ ش، به استخدام رسمی سازمان درآمد و به ساخت، تدوین و کارگردانی مجموعه‌های حوزۀ دفاع مقدس مشغول شد. از جملۀ آثار وی درزمینۀ شهدا و دفاع مقدس عبارت‌اند از: پرواز تا جبرئیل، کوچۀ گل محمدی و پلاک نقره‌ای (انباری).
در ۱۳۸۳ ش، بنیاد شهید و امور ایثارگران استان یزد بهمنظور معرفی و زنده نگه‌داشتن یاد و نام شهدای هشت‌سال جنگ تحمیلی این استان ساخت برنامۀ پرواز تا جبرئیل را به صداوسیمای مرکز یزد پیشنهاد داد؛ بدین‌ترتیب، برنامه‌ای در حدودسه‌هزار قسمت تهیه شد که بنابر مسئولیت و نقش هر شهید، مدت‌زمان آن بین دوو‌‌نیم تا هفت دقیقه متغیر بود و از ۲۰ تیر ۱۳۸۳ تا اواخر فروردین ۱۳۹۲، هر شب حدود ساعت ۲۱ از شبکۀ استانی پخش می‌شد (همو)؛ البته گاهی، به‌سبب پخش برنامه‌های زنده یا مناسبتی، مانند ایام شهادت یا ولادت معصومین (ع)، زمان پخش آن تغییر می‌کرد یا پخش نمی‌شد (همو).
نام برنامه از کتاب زندگی شهید حسن دشتی، رئیس ستاد تیپ مستقل ۱۸ الغدیر، با همین عنوان گرفته شده است که در ۱۳۷۸ ش چاپ شد (خادمی).
برای ساخت برنامه نخست، نام‌های شهدا، از طرف بنیاد شهید و امور ایثارگران استان یزد همراه با اطلاعاتی دربارۀ آن‌ها در اختیار تهیه‌کننده قرار گرفت؛ همچنین، مخاطبان نیز بعد از تماشای چند قسمت از برنامه، به‌صورت خودجوش، نام شهدای خود را همراه اطلاعات و عکس‌های موجود از آن‌ها به صداوسیمای استان فرستادند که همۀ آن‌ها نیز در اختیار تهیه‌کننده قرار گرفت. گاهی هم اهالی یک محله که شهیدی را می‌شناختند یا دوستان و آشنایان وی که به معرفی او در برنامه علاقه‌مند بودند، نام و اطلاعات وی را به همین روش در اختیار تهیه‌کننده قرار می‌دادند. نحوۀ پخش برای ایجاد تنوع، براساس شهرستان صنف یا قشر بود (همو).
روش جمع‌آوری اطلاعات افزون‌بر عکس، دل‌نوشته، وصیت‌نامه، دستخط، یا گفته‌های خانواده، دوستان و هم‌رزمان شهدا یا مراجعه به سنگ مزار آنان بوده است (همو).
بهمنظور تنوع‌بخشیدن به برنامه، یک یا دو سال یک‌بار، تغییراتی در شیوۀ تدوین و پخش اعمال می‌شد؛ برای نمونه، در دور نخست برنامه، با زیرعنوان «میلاد و معراج»، گروه فیلم‌برداری در گلزار شهدا مستقر می‌شد و دوربین در گلزار حرکت می‌کرد و روی تابلویی با عکس شهید مدنظر می‌ایستاد و بدین‌ترتیب، شهید معرفی و دربارۀ وی صحبت می‌شد یا در مرحلۀ دیگری، برنامه با نشان‌دادن تابلوی کوچه‌ای آغاز می‌شد که به‌نام شهید بود. در دور بعد، شروع برنامه از محلۀ زندگی، مدرسۀ شهید یا مسجد محله بود. در مرحلۀ دیگری، برنامه با معرفی شهدای عملیات بدر (20 اسفند ۱۳۶۳) آغاز شد و نخستین شهید معرفی‌شده، بمانعلی پورمند (شهات: ۲۳ اسفند ۱۳۶۳؛ فرهنگ ... ، ذیل نام) از شهدای یزد بود (خادمی).
از دیگر اقدامات برای ایجاد تنوع در پخش و تکراری‌نشدن برنامه این بود که باتوجه‌به بودجه، برنامه در قالب جدید‌تری پخش می‌شد؛ بدین‌ترتیب که پرواز تا جبرئیل نخست، به‌صورت طرح‌های سه‌بعدی و در قسمت‌های پایانی این برنامه، در قالب موشن گرافیک تولید و پخش می‌شد (همو).
برنامۀ کوتاه پرواز تا جبرئیل در شانزدهمین جشنوارۀ تولیدات مراکز استان‌ها، که در ۱۳۸۶ ش در شیراز برگزار شد، عنوان برگزیده را در دو بخش تدوین و کارگردانی به دست آورد (همو).
مآخذ: انباری، محمدرضا (کارگردان برنامۀ تلویزیونی پرواز تا جبرئیل)، مصاحبه با مؤلف، ۲۷ دی ۱۳۹۸؛ خادمی، علی‌محمد (تهیه‌کنندۀ برنامۀتلویزیونی پرواز تا جبرئیل)، مصاحبه با همو، ۱ بهمن ۱۳۹۸؛ فرهنگ اعلام شهدا: استان یزد، به کوشش مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: شاهد، ۱۳۹۵ ش.