جوشش خون،  تئاتری صحنه‌‌‌ای با موضوع دفاع مقدس و حضور نوجوانان در جبهه با بازنویسی و کارگردانی حیدر نیک‌آیین.

نیک‌آیین در ۱۳۳۶ ش در محلۀ گازرگاه یزد زاده شد. او فعالیت هنری‌اش را با هنرهای تجسمی و بازی در نمایش‌های گروه تئاتر مدرسه آغاز کرد؛ سپس، در ۱۳۶۰ ش، در کلاس‌های استادانی بنام ازجمله محمود عزیزی و داود کیانیان حضور یافت و پس‌ازآن، به‌‌صورت حرفه‌‌ای فعالیت هنری‌اش را آغاز کرد و تاکنون (1399 ش)، بیش از سی اثر را کارگردانی کرده یا در آن‌ها، به ایفای نقش پرداخته است. با آغاز جنگ در شهریور ۱۳۵۹، نیک‌آیین در ارتباط با جنگ به تشکیل گروه هنری اقدام کرد که نخست، نام آن «تئاتر بسیج دانش‌آموزی» بود و سپس به «محراب» معروف شد. هدف از تشکیل این گروه افزون‌بر آموزش بازیگری به نوجوانان، آشنایی آن‌ها با چگونگی رویارویی با مشکلات احتمالی در زندگی بود. شکل‌گیری این گروه ازآنجا آغاز شد که شماری از اعضای فعال در بسیج دانش‌آموزی که بیشترشان نوجوان بودند و در مقطع راهنمایی تحصیل می‌کردند، بر آن شدند تا در کنار دیگر فعالیت‌هایشان، گروه تئاتری را نیز راه‌اندازی کنند؛ ازاین‌رو، با حیدر نیک‌آیین، که آن روزها، نمایش حماسۀ مقاومت را روی صحنه داشت، گفت‌وگو کردند و سالن متروکه‌ای را که در زیرزمین پایگاه بسیج قرار داشت، با همت خود و راهنمایی مربی‌شان، باز‌سازی و تجهیز کردند و در آنجا به تمرین پرداختند.

هم‌زمان با جنگ تحمیلی ایران و عراق، این گروه بر خود واجب دید که اثری را با موضوع دفاع مقدس اجرا کند. نام نمایش برگرفته از داستان آن بود؛ شهادت رزمنده‌ای نوجوانان را بر آن می‌دارد تا خود را به قافلۀ رزمندگان برسانند که از آن به جوشش خون شهید تعبیر می‌شود.

نمایش جوشش خون روایتگر داستان نوجوانانی است که خود را برای مسابقۀ فوتبال محله‌ای آماده می‌کند. در روزهای پایانی تمرین، حضور حسین، کاپیتان تیم، در تمرین نامنظم است و همین موضوع هم‌تیمی‌های او را نگران می‌کند و سبب می‌شود دوستانش وی را قضاوت کنند. حسین معتقد است هنگامی‌که کشور درگیر جنگ است، پرداختن به بازی فوتبال درست نیست. از سوی دیگر، او باید از پدرِ پیر و نابینایش مراقبت کند. در ادامه، هنگامی‌که بچه‌ها کوچه و مسجد محله را برای استقبال از پیکر شهیدی آماده می‌کنند، مشخص می‌شود که شهید برادرِ حسین است. پس‌ازآن، حسین هم درصدد بر‌می‌آید تا رضایت پدرش را برای رفتن به جبهه جلب کند.

بازیگران این نمایش عبارت بودند از: حسین ابراهیمی، بهداد یکتافر، عباسعلی نجم‌آبادی، علی‌اصغر حسینیان، احمد ابویی (6 آبان ۱۳۴۶-21 بهمن ۱۳۶۴)، محمدعلی ابراهیمی و علی‌اصغر راسخ راد.

این نمایش در تالار محراب یزد روی صحنه رفت و باوجود استقبال خوب تماشاچیان، اجرای آن خیلی زود، به‌سبب رفتن بازیگران، به جبهه متوقف شد. یک سال بعد، این نمایش با جایگزین‌شدن بازیگران جدید، برای بار دوم در شهر یزد به روی صحنه رفت؛ همچنین، در دومین جشنوارۀ فجر زاهدان در ۱۳۶۲ ش اجرا شد و جایزۀ بهترین نمایش را به دست آورد. از ویژگی‌های مهم جوشش خون برخلاف نمایش‌های دیگر، که در آن‌ها، کودکان و نوجوانان با گریم در نقش افراد بزرگ‌سال روی صحنه می‌رفتند، حضور بازیگران نوجوان در قالب سنی خود و نشان دادن مسائل و دغدغه‌هایشان بود. از دیگر ویژگی‌های این نمایش طراحی صحنۀ آن و نوآوری در ساخت دکور واقع‌گرایانه با انواع دور‌ریزها بود؛ به‌طوری‌که تماشاچیان گمان می‌کردند صحنۀ واقعی ساخته‌ شده است.

مأخذ:  نیک‌آیین، حیدر (کارگران تئاتر جوشش خون)، مصاحبه با مؤلف، آذر و بهمن ۱۳۹۸‌‌.

/ مریم رنجبر/