این مقاله تایید نهایی نشده است و صرفاً برای بررسی بصورت عمومی منتشر شده است. (غیر قابل استناد)
شهدای گمنام روستای داهوییه، یادمان، بنایی در ضلع جنوبی امامزاده سلطان سید ابراهیم در شمال روستای داهوییه در جنوب شرقی شهرستان زرند واقع در شمال غرب استان کرمان.
در ۱۳۸۲ ش، پس از درخواست اهالی و شورای روستای داهوییه به‌ویژه خانواده‌های شهدا برای تدفین چند تن از شهدای گمنام در این روستا، درخواستی کتبی از مسئولین وقت شهرستان زرند ازجمله امام جمعه، فرمانده سپاه، مسئول عقیدتی و سیاسی سپاه و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران به اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان مطرح گردید («اداره‌کل ...، «فرم تقاضا ... »؛ عربپور، محمود).
مراحل مقدماتی ازجمله تعیین مکان تدفین شهدا، توسط کمیتۀ جست‌وجوی مفقودین و با همکاری اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان انجام شد و در نهایت با تدفین ۵ پنج شهید گمنام در امامزاده سلطان سید ابراهیم داهوییه، به‌عنوان مهمترین مرکز فرهنگی ـ اجتماعی در آن منطقه موافقت شد؛ . به‌دنبال آن ششصد متر مربع از فضای امامزاده، توسط هیئت امنای آن، به یادمان شهدای گمنام واگذار شد که سی متر مربع از آن به ساخت بنای یادمان شهدا و مابقی به صحن شهدای گمنام اختصاص یافت (عربپور، محمود). سپس به‌منظور ساماندهی و برنامه‌ریزی برای مراسم تشییع و تدفین شهدا ستادی به ریاست امام جمعه وقت شهر زرند، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا بابایی تشکیل گردید («هیئت امنا ...، «خلاصه ...»). مراسم تشییع شهدا، در 23 مرداد ۱۳۸۲، با حضور مردم و مسئولین شهرستان، از محل حوزۀ مقاومت بسیج شهر زرند آغاز و آنگاه در امامزادۀ روستای داهوییه، پیکر شهدای گمنام به خاک سپرده شدند («سپاه ... »، بش؛ عربپور، محمود).
براساس تحقیقاتی که دربارة مشخصات این پنج شهید گمنام انجام شد، اطلاعاتی بدست نیامد.
پس از تدفین شهدای گمنام، مراحل طراحی و برنامه‌ریزی برای ساخت یادمان این شهدا در حال انجام بود که با وقوع زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵/6 ریشتر در ۴ اسفند ۱۳۸۳ و با مرکزیت شرق شهرستان زرند، ساخت‌وساز یادمان شهدای گمنام داهوییه به دلیل خسارات ناشی از این زلزله تا ۱۳۸۹ ش به تعویق افتاد (زمین‌لرزه ...، «بش»؛ عربپور، محمود). در این سال ساخت یادمان باتوجه به طرح و نقشه‌ای که از قبل توسط دهیاری روستای داهوییه، تهیه گردیده بود به مرحلۀ اجرا درآمد و با هزینه‌ای حدود ۳ میلیارد ریال شامل کمک‌های نقدی هیئت امنای امامزاده، دهیاری و اهالی روستای داهوییه و همچنین حمایت‌های مالی، فنی و مهندسی اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان و بنیاد شهید و امور ایثارگران استان کرمان در ۱۳۹۳ ش به اتمام پایان رسید (دهیاری ... ؛ «هیئت امنا ... ،« پیگیری ... » ؛ «اداره‌کل ...،« فرم درخواست ...» ؛ عربپور، محمود).
معماری یادمان به علت همخوانی و تناسب با نمای امامزاده و همچنین ارتباط با مفهوم شهادت به سبک سنتی ـ اسلامی و به شکل سقاخانه، به عنوان یک نماد عاشورایی طراحی گردیده است (عربپور، محمود؛ عربپور، حسین).
سازه یادمان به صورت اسکلت فلزی با تیرآهن نمره ۱۴ و نبشی نمره ۶ بنا شده است و با دو پله و حدود ۴۰ سانتی‌متر از سطح زمین ارتفاع دارد. این یادمان بر روی هشت ستون که یادآور هشت سال دفاع مقدس است بنا شده که بر بالای آن گنبد قرار دارد. نمای ستون‌ها با سنگ تراورتن و با گنبد فلزی، از ورق آلومینیومی با رنگ طلایی پوشیده شده است (عربپور، حسین؛ جعفری). در قسمت تاج یا پیشانی یادمان، عبارت «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم» و بر روی اضلاع دیگر این تاج، آیاتی از قرآن کریم با خط نستعلیق و با موضوع جهاد و شهادت، به همراه ترجمه آنها حک شده است. این آیات عبارتند از: «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ» (بقره/2/154)، «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ» (آل‌عمران/3/169)، « فَرِحینَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ یَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون» (آل‌عمران/3/170)، «یَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ وَ أَنَّ اللَّهَ لا یُضیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنین» (آل‌عمران/3/171)، «وَ الَّذینَ هاجَرُوا فی سَبیلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ ماتُوا لَیَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَیْرُ الرَّازِقینَ» (حج/22/58)، «مِنَ الْمُؤْمِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدیلا» (احزاب/ 33/23)، تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُون» (صف/61/11). در قسمت داخلی تاج یادمان نیز جملاتی حک شده است. ازجمله روایتی از رسول اکرم(ص) وجود دارد که «شهید هفتاد تن از اهل بینش را شفاعت می‌کند»؛ همچنین سخنانی از امام خمینی(ره) و آیت‌الله خامنه‌ای از رهبران عالی ایران در وصف مقام شهید و شهادت نقش بسته است. این نوشته‌ها عبارت‌اند از: «ادامه دادن راه شهید وظیفه ملت و همه مسئولان نظام است»، «فراموشی راه شهیدان بزرگترین خیانت است»، «سلام بر شهیدانی که همچون حضرت زهرا(س) قبورشان ناپدید است»، «هرچه انقلاب اسلامی دارد از برکت مجاهدت شهدا و ایثارگران است»، «شهادت رمز پیروزی است» «امروز زنده نگهداشتن یاد شهدا کمتر از شهادت نیست»، «خدمت به شهید، خدمت به نبی اکرم است»، «شهید نظر می‌کند به وجه الله»، «شهادت هنر مردان خداست»، «خط سرخ شهادت، خط آل محمد(ص) و علی(ع) است»، «خون شهیدان ما، امتداد خون پاک شهیدان کربلاست» (جعفری).
سنگ قبور شهدا، از جنس گرانیت مشکی و نوشته‌های آنها با خط نستعلیق می‌باشند که بر روی یکی از آنها نوشته شده است: «اینجا تربت مطهر نام‌آوران گمنامی است که بلندای شهرت و سرافرازیشان سر به آسمان عرش الهی می‌ساید نام‌آوران وادی شور و دلدادگی که مصباح هدایت و چراغ راه جاماندگان طریق عشق گردیده‌اند»؛ بر روی قبور دیگر نوشته شده است: «بسم رب الشهدا؛ مأوای ملکوتی شهید گمنام؛ فرزند روح‌الله».
فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی در یادمان به صورت مشترک در محل ساختمان امامزاده و صحن یادمان برگزار می‌گردد. عمدۀ فعالیت‌ها شامل اقامه نماز و برگزاری مراسم‌های مذهبی و ملی در مناسبت‌های مختلف سال از جمله ایام محرم، شب‌های قدر، مراسم تحویل سال و یادواره شهدای روستا می‌باشد (جعفری؛ عربپور، محمود).
راه دسترسی به یادمان با مسیر امامزاده یکسان است و زائران پس از ورود به روستا، باید به سوی شمال شرقی روستا حرکت کنند تا به یادمان شهدای گمنام برسند (جعفری). امکانات رفاهی در ضلع جنوبی یادمان، شامل پارکینگ است و سرویس بهداشت و نمازخانه نیز از همان فضای امامزاده در اختیار زائران قرار دارد (جعفریهمو؛ عربپور، محمود).
این یادمان به صورت هیئت امنایی و با کمک‌های مردمی اداره می‌گردد (عربپور، محمود؛ «سپاه ... »، بش)؛ هیئت امنای حقوقی یادمان عبارتنداز: امام جمعه، فرماندار، فرمانده سپاه، فرمانده انتظامی، شهردار، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، رئیس اداره اوقاف و رئیس شورای شهر زرند و از آنجایی که یادمان شهدای گمنام در جوار امامزاده قرار دارد، هیئت امنای امامزاده سید ابراهیم داهوییه، به عنوان هیئت امنای حقیقی، مسئول پیگیری و ساماندهی امور مربوط به یادمان شهدای گمنام این روستا هستند (جعفری ... ).
مآخذ: اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان، «فرم تقاضای دفن شهدای گمنام»، سند مورخ بی‌تا، سند بش، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان؛ همان، «فرم درخواست اجرای پروژه به روش امانی»، سند مورخ بی‌تا، سند بش، موجود در همان‌جا؛ جعفری نسب، سید حکیم، مشاهدات و بررسی میدانی، ۲۴ اسفند ۱۴۰۲؛ دهیاری داهوییه، «پیگیری ساخت‌وساز حرم شهدای گمنام»، سند مورخ ۳ خرداد ۱۳۹۴، شم‌بازیابی: ۱۴۲/ذ، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان؛ زمین‌لرزه ۴ اسفند ۱۳۸۳ (۲۲ فوریه ۲۰۰۵) «داهوییه ـ زرند، کرمان» (بارگذاری: بی‌تا)، سایت پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله <www.iiees.ac.ir> (دسترسی: ۳۰ دی ۱۴۰۲)؛ سپاه ناحیه مقاومت بسیج شهرستان زرند، «امامزاده سلطان سید ابراهیم داهوییه»، سند مورخ ۱۷ بهمن ۱۳۸۳، شم بازیابی: ۲۶۱ـ۷/71/م، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان؛ عربپور، حسین (دهیار روستای داهوییه و طراح یادمان شهدای گمنام روستا)، مصاحبه با مؤلف، ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ش؛ عربپور، محمود (مسئول هیئت امنای امامزاده و یادمان شهدای گمنام روستای داهوییه)، مصاحبه با همو، ۲۷ دی ۱۴۰۲؛ هیئت امنای امامزاده و حرم شهدای گمنام، «خلاصه گزارش از دفن پنج شهید گمنام»، سند مورخ بی‌تا، سند بش، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان کرمان؛ همان، «پیگیری ساخت‌وساز حرم شهدای گمنام»، سند مورخ ۲۱ آذر ۱۳۹۳، شم‌بازیابی: ۱/100، موجود در همان‌جا.
/ سید حکیم جعفری نسب/