شهدای گمنام پارک کوهستانی قائمیه، یادمان،  بنایی مجاور آبشار، در ضلع جنوبی پارک کوهستانی قائمیه مجاور آبشار واقع در جنوب‌غربی شهر اصفهان.

(طبق سند درخواست از اداره‌کل حفظ اصفهان صورت گرفته) پیشنهاد دفن شهدای گمنام توسط اهالی منطقه ۱۳ شهر اصفهان با همکاری سپاه حضرت صاحب‌الزمان (عج)، ناحیه بسیج امام رضا (ع)، حوزه مقاومت بسیج امام حسین (ع)، شهرداری منطقه، رؤسای هیئت‌های مذهبی و فعالان فرهنگی، در ۴ اردیبهشت ۱۴۰۰ به اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اصفهان ارائه شد و خواستار تدفین شهدای گمنام در پارک کوهستانی قائمیه شدند. از اهداف اصلی این اقدام می‌توان به حضور پررنگ و مستمر مردم منطقه، برگزاری مراسم‌های ملی، مذهبی و فرهنگی، افزایش امنیت و کاهش فعالیت افراد هنجارشکن اشاره کرد شد(این اهداف ذکر شده در سند آمده است و من چیزی اضافه نکردم) (سپاه ... ). اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اصفهان، در پاسخ به درخواست تدفین، اعلام کرد که محل پیشنهادی برای خاکسپاری در پارک کوهستانی قائمیه، در نزدیکی آبشار، بررسی شده و با تدفین دو شهید گمنام در این مکان موافقت شده است (طبق سند تمام این موارد را دقیقا اداره کل حفظ اعلام کرده) (اداره‌کل ... ).

در ۱۷ دی ۱۴۰۰ یک روز پس از شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) با حضور مردم، خانواده‌های شهدا و مسئولان شهر و شهرستان اصفهان از جمله فرمانداری، شهرداری، اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس از میدان ۹ دی به سوی پارک کوهستانی قائمیه مراسم تشییع برگزار و شهدا به خاک سپرده شدند (غلامعلیان).

از این دو شهید گمنام، یکی در جریان عملیات بدر (اسفند ۱۳۶۳ )در تالاب هورالهویزه (هورالعظیم، غرب دشت آزادگان) واقع در جنوب شرقی عراق در شرق دجله در اسفند ۱۳۶۳ و در ۱۸ سالگی به شهادت رسید و پیکر وی در دی ۱۳۹۸ کشف شده است و دیگری در جریان عملیات والفجرمقدماتی ( بهمن ۱۳۶۱ )در فکه واقع در جنوب غربی استان ایلام در بهمن ۱۳۶۱ و در ۲۰  سالگی به شهادت رسید و پیکر وی در بهمن ۱۳۹۹ کشف شد (ستاد ... ).

شهرداری منطقه ۱۳ که یکی از مسئولان درخواست‌کننده تدفین شهدا بود، مسئولیت ساخت و طراحی یادمان را برعهده داشت (احمدی‌مهر). (یکی از مسئولین درخواست دهنده شهرداری منطقه ۱۳ بود که جناب احمدی‌‌مهر اشاره کردند مسئولیت احداث بنا با شهرداری منطقه ۱۳ بود و همچنین اکثر یادمان هایی که در مراکز عمومی هستند ساخت بنا به عهده شهرداری ها می‌باشند)  مراحل ساخت و طراحی یادمان از ۱۴۰۰ ش آغاز شد (همو) و در نهایت در ۱۷ خرداد ۱۴۰۳، یادمان شهدای گمنام پارک کوهستانی قائمیه با هزینه‌ای بالغ بر نه میلیارد ریال احداث مورد بهره‌برداری قرار گرفت گردید («احداث ... »، بش).

(در مورد بنا طبق روال قبل ابتدا سازه و ساختار سپس پوشش بیرونی و بعد درونی از پایین به بالا) معماری یادمان، از معماری مدرن ایرانی است (احمدی‌مهر). ) و یادمان شهدای گمنام به شکل یک مکعب فولادی طراحی شده است که مساحتی معادل ۵۰/32 مترمربع از سطح زمین را اشغال می‌کند و ارتفاع آن ۲۵/5 متر است. جداره‌های یادمان هر کدام طولی برابر با ۷۰/5 متر دارند. تا ارتفاع سه متر از جداره‌ها، چهار قوس برش‌خورده ایجاد شده است که امکان دسترسی به مزار شهدای گمنام از هر چهار وجه را فراهم می‌کند. از تیزه این قوس‌ها تا سقف، طرح‌های هندسی بر روی جداره‌های فولادی برش خورده‌اند. یک گنبد به قطر ۰۲/5 متر و ارتفاع ۰۶/3 متر روی سقف یادمان قرار دارد. علاوه بر این، دو ستون که ظاهری مشابه گلدسته دارند، در گوشه‌های شمالی بنا ساخته شده‌اند. این ستون‌ها هرکدام عرضی معادل ۴/0 متر، طولی برابر با ۶/0 متر و ارتفاعی برابر با ۲۵/7 متر دارند (شهرداری ...؛ احسانی).

پوشش بیرونی بنا شامل جداره‌های یادمان است که از ورق‌های فولادی به رنگ خاکستری ساخته شده و گنبدی فیروزه‌ای رنگ بر بالای آن روی سقف قرار دارد. کف یادمان از سنگ گرانیت با ابعاد ۴۰ در ۴۰ سانتی‌متر پوشیده شده است. سنگ مزار شهدا از جنس مرمر سفید، به سمت شمال غربی قرار گرفته است. واژه‌های شهید و گمنام به رنگ قرمز و دیگر نوشته‌ها به رنگ سیاه بر روی سنگ‌ها حک شده‌اند. این نوشته‌ها شامل اطلاعاتی درباره محل شهادت، عملیات، سن و تاریخ رجعت شهدا است. حاشیه‌ای از گل‌های لاله روی سنگ‌ها نقش بسته و پیرامون نوشته‌ها را احاطه کرده است. جداره‌ها در پوشش درونی یادمان مانند پوشش بیرونی است و فقط زیر سقف یادمان با  لایه‌ای از گچ پوشیده شده است (احسانی)

نور مورد نیاز یادمان در شب، به وسیلة یک چراغ‌آویز و تعدادی چراغ در گوشه‌ها، زیر سقف یادمان تأمین و محوطه پیرامون یادمان به وسیلة تعدادی نورافکن نورپردازی می‌شود. مسیر دسترسی به یادمان نیز روشنایی کافی به منظور تردد را دارد (همو). (در یک فایل از جهات مختلف تصویر ارسال می‌شود اما در جهات دیگر دو ستون پیدا نیست و در این تصویر گنبد نمایان نیست در هر صورت یک مورد نمایان نیست اگر نیاز بود تصویر از جهات دیگر باشد در فایل قرار داده شده و اصلاح می‌گردد)

امکانات رفاهی یادمان شهدای گمنام به دلیل قرارگیری یادمان در پارک کوهستانی قائمیه، همان امکانات رفاهی موجود در پارک است. مسیر دسترسی به یادمان با مسیرهای پیاده‌روی و کوهپیمایی، مشترک است و به همین دلیل یادمان همواره در معرض توجه قرار داشته و از امنیت مناسبی برخوردار است همچنین دسترسی به صورت پیاده و سواره به یادمان امکان‌پذیر است (همو).

در یادمان شهدای گمنام پارک کوهستانی قائمیه، عصرهای جمعه دعای سمات قرائت می‌شود و سپس برنامه‌ها یا مسابقات فرهنگی و مذهبی بعد از اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء برگزار می‌شود. برگزاری مراسم بزرگداشت سالگرد تدفین شهدای گمنام نیز از دیگر برنامه‌های اجرایی در یادمان است (غلامعلیان).

یادمان به صورت هیئت امنایی مدیریت می‌شود و اعضای آن شامل حوزه مقاومت بسیج ۳ امام حسین (ع)، حوزه مقاومت بسیج امام علی (ع)، کلانتری ۲۸ امیر حمزه، شهردار منطقه ۱۳ شهر اصفهان، مسئول امور مساجد منطقه ۱۳ شهر اصفهان و سایر فعالان فرهنگی است (همو).

یادمان شهدای گمنام فاقد بودجه تعریف‌شده برای تأمین منابع مالی است و هزینه‌های آن عمدتاً از طریق کمک‌های مردمی تأمین می‌شود (همو).

مآخذ: «احداث مقبره شهدای گمنام پارک کوهستانی قائمیه» (بارگذاری:۱۷ خرداد ۱۴۰۳)، درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان، < WWW.isfahan.ir > (دسترسی:۱۵ شهریور ۱۴۰۳)؛ احسانی، سروش، مشاهدات میدانی؛ احمدی‌مهر، مهدی (رئیس اداره عمران شهرداری منطقه ۱۳ شهر اصفهان)، مصاحبه با مؤلف، ۱۳ شهریور ۱۴۰۳؛ اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اصفهان، تدفین شهدای گمنام، سند مورخ ۳۱ مرداد ۱۴۰۰، سند بش، موجود در اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اصفهان؛ سپاه حضرت صاحب‌الزمان (عج) استان اصفهان، درخواست تدفین پیکر مطهرشهدا، سند مورخ ۴ اردیبهشت ۱۴۰۰، سند بش، موجود در همان‌جا؛ ستاد معراج الشهدا مرکز، گواهی شهادت، سند مورخ ۵ دی ۱۴۰۰، سند بش، موجود در همان‌جا؛ شهرداری اصفهان منطقه سیزده، نقشه‌های اجرایی یادمان شهدای گمنام پارک کوهستانی قائمیه، سند بی‌تا، سند بش، موجود در شهرداری اصفهان منطقه سیزده؛ غلامعلیان، علی (عضو هیئت امنای یادمان شهدای گمنام پارک کوهستانی قائمیه)، مصاحبه با مؤلف، ۲۴ تیر ۱۴۰۳.

/ سروش احسانی/